Müzikbilimciler

Doğa bilimci, tabip, filozof, musikici olduğu bilinmektedir. Hacmine ve bilimsel kapsamına göre onun en büyük eserlerinden birisi  Ğürret et-Tactır (Tacın Görkemli Yeri veya Tacın İncisi). Bu eserde müziğe çok büyük önem verilmiş, o dönemin geleneğine göre müzikle ilgili konular matematik bölümünde yer almıştır ve Müzik Bilimi olarak nitelendirilmiştir.

Güzel muğam uzmanı gibi  Asef  Zeynallı Bakü Devlet Müzik Yüksek Okulunun hanendelik  bölümünde ders vermişti. 

Mir Möhsün Nevvab`ın ünlü müzik eseri Vüzuhül-Ergam ilk kez 1913 yılında Bakü\'de yayınlanmıştır (Onun musikiyi konu aldığı “Keşfü\'l-Gerçeği-Mesnevi eseri de bilinmektedir). Aynı risalesinde Mir Möhsün, ayrı ayrı muğamların, bazı destgahların  etimolojisi  hakkında konuları inceemiş, muğamların  şiir  metinleri ile ilişkisi,  sanatçı  ve seyirci arasındaki  karşılıklı ilişkiler, akustik açısından  optimal yerleşimi gibi  konulara  değinmiştir. Nevvab ilk olarak, destgah terimini kullanmıştır. Kitapta  o dönemde  Karabağ\'da bilinen altı destgahın ismini vermektedir: Rast, Mahur, Şehnaz, Rahavi veya Rahab, Çahargah ve Neva. Mir Muhsin Nevvab, Rast mugamını yaz esintisi,  Rehavi`yi yağmur damlaları, Çahargah`ı  şimşek, Dügah`ı çağlayan çeşme,  Hümayun`u kuşların uçuşu, Nevan`i mutsuz sevgililerin feryadı, Mahur`u suların şırıltısı, Şahnaz`ı bülbüllerin sesi,  Üşşak`ı kuşların hareketi, Üzzal`ı göktaşlarının hareketine benzetmiştir.  

H. Ağayeva, 1930 yılında müzisyen öğretmenlerin Moskova Mesleki Gelişim Enstitüsü\'ne eğitim almak için gönderilmiştir. Hurşit Ağayeva müzik teorisi ve tarihi ile ilgili eğitim kitaplarının Azerbaycan Türkçesine çevirmiştir.

Hurşit Ağayeva, Üzeyir Hacıbeyov monografisinin, Azerbaycan müziği hakkında makalelerin, 19. Yüzyılda Azerbaycan Musiki Medeniyeti Ocakları (ölümünden dolayı tamamlanamadı) eserinin yazarıdır. 

Onlarca musikiciyi mezun etmiş, 8 doktora yaptırmıştır. 1962 yılında Moskova Sanat Enstitüsü’nde “Üzeyir Hacıbeyov Opera ve Müzikal Komedileri” konulu doktora tezini savunmuştur. 1977-91 yılları arasında Azerbaycan Devlet Konservatuarı Rektörü olarak görev yapmıştır. 

G. Abdullazade, 1976-1979 yılları arasında M.Y.Lomonosov Moskova Devlet Üniversitesi Felsefe Fakültesi Estetik Bölümünde doktora eğitimi almıştır. «Hegel Estetiğinde  Müzik Sanatı Sorunları» konulu doktora tezini başarıyla savunmuştur. 1990 yılında «Eski ve Orta Çağ’da Musiki Kültürünün Tarihsel Felsefi Tahlili» (Batı-Doğu sorunu bağlamında) konulu tezi savunmuş, 1992 yılında Prof. Doktor unvanını almıştır. 

G. Abdullazade, 14 doktora öğrencisinin tez danışmanlığını yürütmüştür.  

S. Abdullayeva  “Azerbaycan Halk Musikisinin Tarihi ve Teorisi » bölümü profesörüdür. Kendisi, Azerbaycan Halk Çalgıları » (Bakü, 1972), «Çağdaş Azerbaycan Halk Çalgıları » (Bakü, 1994), Azerbaycan Enstrümantal Müziği» (Moskova, 1990), Azerbaycan Halk Çalgıları Tarihi» (Bakü, 1991) , Azerbaycan Halk Çalgıları ve Orkestra» (Bakü, 1996), Azerbaycan Halk Çalgıları”, Bakü, 2000) kitaplarının yazarıdır. 

E. Babayev, 1981-84 yılları arasında Çaykovski Moskova Devlet Konservatuarı Müzik Teorisi Bölümü`nde doktora eğitimi almıştır. 1985 yılında Moskova Devlet Konservatuarı’nda “Azerbaycan Destgahlarının Ritmi” (tez danışmanı Prof. Dr V.N. Holopova) konulu doktora tezini savunmuştur.

 

F. Aliyeva\'nın bilim alanındaki faaliyeti,  20. yüzyılda Azerbaycan bestecilik okulunun oluşturulması ve gelişmesi süreçlerinin öğrenilmesi sorunları ile alakalıdır.  Müzik Tarihimizin Sayfaları (2003), 10. Yüzyıl Azerbaycan Musikisi: Tarih ve Zamanla Yüz yüze” (2007) eserlerinin yazarıdır. 10. Yüzyıl Azerbaycan Musiki Kültürünün Kaynakları (3 ciltlik; 2005,2006) kitabının tasarımcısıdır. Kitapta 1901-1920 yılları arasında Azerbaycan basınında yayınlanmış Bakü’nün müzik hayatına, ayrıca, Doğu konserlerine, Üzeyir Hacıbeyov\'un faaliyetlerine ilişkin 500\'den fazla musiki eleştirisi, bilimsel makale, eleştiri, deneme incelenmiştir. 

S. Ferhadova`nın bilimsel araştırmaları Azerbaycan merasim musikisinin ve muğam sanatında monodia (tek sesli şarkı) tipi müziğin öğrenilmesi ile ilgilidir. Azerbaycan Merasim Musikisi (1990), Mugam - monodia tarzı gibi (2001) monografisinin  yazarıdır. 

Halk müzik örneklerinin bir araya getirilmesi, dokümantasyonu ve kaydı alanında B.Hüseyinli’nin önemli hizmetleri olmuştur. 1980 yılından Uluslararası Folklor Festivaller Sovyet Komitesi`nin UNESCO tarafından onaylanmış fahri üyesi olmuştur. Bilimsel faaliyetlerinde halk oyunları musikisinin incelenmesine büyük dikkat çekmiş, “Yallı”, “Halay” gibi halk oyunlarına ait örnekleri toplayarak incelemiş, halk oyunlarını sınıflandırmıştır.  

Ağa Ahmet İsazade,  bilimsel faaliyeti kapsamında son 20 yıl içerisinde Azerbaycan musiki folklorunun sistemli bir şekilde toplanması, yayınlanması ve tarihi, kronolojik sırayla Azerbaycan halk müziğine ait olan monografi ve bibliyografya malzemelerin tespit edilmesine çalışmıştır.

 R. Memmetova, müzikbilimde yeni yön olan Müzik Türkolojicinin temelini atmıştır. 100\'den fazla bilimsel eserleri - monografi, kitap ve makaleleri yayımlanmıştır. Ayrıca Muğam-Sonata Kavşağı (1989), Azerbaycan Muğamlarının Estetik Özellikleri (.1987), Azerbaycan Muğamlarının Fonksiyonel Sorunları (1989), Azerbaycan Muğamı (2002) eserlerinde muğam sanatının estetik ve teorik konuları araştırılmıştır.

Z. Seferova`nın  araştırmaları Eski ve Orta Çağ Azerbaycan musikisine, aynı zamanda, Sefiettin  Urmevi, Abdulkadir Marağı, ayrıca Mir Muhsin Nevvab, Üzeyir Hacıbeyli ve diğerlerinin faaliyetlerini konu alır. Azerbaycan\'ın Müzik Bilimi, Korkut Müzik Dünyası vb. kitapların yazarıdır. Birçok uluslararası bilimsel sempozyum ve kongrelerde konuşma yapmıştır.

Ünlü musiki nazariyecisi, muğam bilimcisi olarak  tanınmıştır. Çocukluğundan beri yaşadığı evde  müzik seslerini duyması, üstat sanatçıları dinlemesi,  Firudin beyin musikiye olan sevgisini daha da artırmıştır. Cabbar Karyağdı sanatının aşığı olan  F.Şuşinski, sonraları muğam sanatçıları hakkında  makale ve kitaplar yayınlamıştı.

Ramiz Zöhrabov, yıllardır, müzik tarihi ve teorik sorunları ile uğraşmaktadır. 

Bilimsel yazıların, aynı zamanda 16 kitap ve dersliğin, 300\'den fazla bilimsel makalenin yazarıdır. Temel eserleri: “Azerbaycan Tesnifleri” (Moskova, 1983; Tebriz, 1991); “Azerbaycan Zerbi-Muğamları” (Bakü, 1986); “Muğam” (Bakü, 1991); “Azerbaycan Muğamının Teorik Sorunları” (Bakü, 1992) “ Cahargah Muğamının Teorik Esasları“ (Bakü, 2000) vb.