Anayasa Mahkemesi

Azerbaycan Cumhuriyeti Anayasa Mahkemesi, Azerbaycan Cumhuriyeti Anayasası ile yetkilendirildiği  konularda karar alan, yüksek adalet yargısı organıdır. Anayasa Mahkemesi bağımsız bir devlet organıdır ve kurumsal ve mali yönden; yasama, yürütme ve diğer yargı organlarından, yerel yönetim organlarından, ayrıca tüzel ve gerçek kişilerden bağımsızdır.  Anayasa Mahkemesi\'nin temel amacı Azerbaycan Cumhuriyeti Anayasası’nın üstünlüğünü sağlamak, her bireyin temel hak ve özgürlüklerini 

savunmaktır.

Anayasa Mahkemesi 14 Temmuz 1998 tarihinde  kurulmuştur. Anayasa Mahkemesi faaliyetlerinin yasal temelini Azerbaycan Cumhuriyeti’nin 12 Kasım 1995  tarihinde kabul etmiş olduğu  anayasa (24 Ağustos 2002 ve 18 Mart 2009 tarihinde halk referendumları sonucunda eklemeler ve değişiklikler yapılmıştır), Azerbaycan Cumhuriyeti\'nin taraf olduğu uluslararası sözleşmeler, 23 Aralık 2003 tarihinde kabul edilen Azerbaycan Cumhuriyeti Anayasa Mahkemesi Kanunu”, diğer kanunlar ve Mahkeme İç Tüzüğü oluşturur. 

Anayasanın 86, 88, 102, 103, 104, 107, 130, 153 ve 154.maddeleri Anayasa Mahkemesi\'nin oluşum ve işleyiş prensiplerini düzenler. Anayasa Mahkemesi\'nin faaliyetleri Azerbaycan Cumhuriyeti Anayasası’nın üstünlüğü, bağımsızlığı, kollektif yönetim  ve açıklık ilkeleri temelinde kurulur. 

Azerbaycan Cumhuriyeti Anayasası’nın 130. maddesinin 1. bendine göre, Anayasa Mahkemesi 9 hakimden oluşur. Bu maddeye göre hakimler Cumhurbaşkanı’nın önerisi üzerine Milli Meclis tarafından belirlenir. Anayasa Mahkemesi kendi yetki icrasına 7 hakem olması durumunda başlayabilir. Hakemler 15 yıl süreyle göreve atanırlar. Görev süresi sona erdikten sonra Anayasa Mahkemesi hakimi tekrar aynı göreve tayin edilemez. Mahkeme Başkanı ve Başkan Yardımcısı Azerbaycan Cumhuriyeti Cumhurbaşkanı tarafından atanır. 

Anayasa Mahkemesi yasaların, kararların ve diğer düzenleyici yasal sözleşmelerin Azerbaycan Cumhuriyeti Anayasası’na ve kanunlarına uygunluğunu denetler. Azerbaycan Cumhuriyeti Cumhurbaşkanı’nın, Azerbaycan Cumhuriyeti Milli Meclisi’nin, Bakanlar Kurulu’nun, Azerbaycan Cumhuriyeti Yüksek Mahkemesi’nin, Azerbaycan Cumhuriyeti Başsavcılığı’nın ve Nahçıvan Özerk Cumhuriyeti Millet Meclisi\'nin sorguları ve genel mahkemelerin başvurusu üzerine Azerbaycan Cumhuriyeti Anayasası’nı ve kanunlarını yorumlar. 

Anayasaya uygun olarak aşağıdaki  kurumlar Anayasa Mahkemesi\'ne başvurabilir: 

• Azerbaycan Cumhuriyeti Cumhurbaşkanı; 

• Azerbaycan Cumhuriyeti Milli Meclisi; 

• Bakanlar Kurulu; 

• Azerbaycan Cumhuriyeti Yüksek Mahkemesi;    

• Azerbaycan Cumhuriyeti  Baş Savcılığı; 

• Nahçıvan Özerk Cumhuriyeti  Millet Meclisi; 

• Mahkemeler; 

• Vatandaşlar; 

• Kamu denetçileri. 

Anayasa Mahkemesi hakkında Azerbaycan Cumhuriyeti Kanunu’nun 34.1 maddesi gereğince, her vatandaş, hak ve özgürlüklerini ihlal eden yasama ve yürütme organlarının  yasal hukuki sözleşmelerinden, belediye ve mahkeme sözleşmelerinden dolayı kaybedilmiş hak ve özgürlüklerinin geri alınması amacıyla Anayasa Mahkemesi’ne şikayette bulunabilir.

Anayasa Mahkemesi mahkeme sözleşmeleri hakkında yapılan kişisel başvurulara aşağıdaki durumlarda bakabilir: uygulanabilecek olan yasal hukuki işlem mahkeme tarafından uygulanmadığında, uygulanabilecek olmayan yasal hukuki işlem mahkeme tarafından uygulandığında, yasal hukuki işlem mahkeme tarafından doğru açıklanmadığında. Bu içerikteki şikayetler mahkeme sözleşmesine dair şikayette bulunma hakkının  tam yetkiyle kullanılmasından sonra son mahkeme mercisinin kararının yürürlüğe girmesinden itibaren altı ay içinde ve şikayetçinin mahkemeye başvurma hakkının ihlali tarihinden itibaren üç ay içinde verilebilir. 

Yürürlükteki mevzuat akdi, icra organlarının yasal düzenlemeleri, belediye veya mahkeme kararları insan hak ve özgürlüklerini ihlal etmesi durumunda insan hakları yasaları  çerçevesinde, prosedür  uyarınca Anayasa Mahkemesi’ne talepte bulunulabilir. Anayasa Mahkemesi ilgili konuları  kendi daire ve genel kurullarının toplantılarında inceler.  Anayasa Mahkemesi\'nin kararları kesindir, iptal edilemez, değiştirilemez ve yorumlanamaz. 

Anayasa Mahkemesi aygıtı Anayasa Mahkemesi Başkanı\'nın onayladığı Anayasa Mahkemesi  Aygıtı Hakkında Yönetmeliğe uygun faaliyet göstermektedir. 

Anayasa Mahkemesi Aygıtında anayasa hukuku şubesi; insan hakları ve halkla ilişkiler bölümü; suç ve idari hukuk şubesi; uluslararası hukuk şubesi; tahkim hukuk şubesi; vatandaşların kabulü ve şikayetleri şubesi; uluslararası ilişkiler bölümü; genel şube; mahkeme kararlarının icra denetimi dairesi; mevzuat uygulama dairesi; mahkeme toplantılarının düzenlenmesi dairesi; başkan ve hakim yardımcıları ve danışmanlar faaliyet göstermektedir. Mahkemenin  cari yönetimini Mahkeme Başkanı ve yardımcısı yürütmektedir.  Başkan  yardımcıları, uluslararası ilişkiler şubesi ve genel şube başkana doğrudan      bağlı olarak çalışmaktadırlar.  

Ayrıca, Anayasa Mahkemesi’nin faaliyetlerinin maddi ve teknik, mali ve ekonomik  gereksinimlerini Anayasa Mahkemesi\'nin İdari İşler Kurumu gerçekleştirir. 

1. Ferhat Abdullayev (Başkan) 

2. Sona Salmanova (Başkan Yardımcısı)

3. Südabe Hasanova (hakim) 

4. Fikret Babayev (hakim)

5. Rafael Gvaladze (hakim) 

6. Kamran Şefiyev (hakim) 

7. İsa Necefov (hakim) 

8. Rövşen İsmailov (hakim)

9. Hanlar Hacıyev (eski Başkan - 1998-2003)