Siyaset hakkında

Siyaset termini Azericeye arapçadan geçmiştir. Sözcük`ün arapçadaki anlamı “at eğitimi” dir. Siyasi faaliyet farklı sosyal gruplar, sınıflar ve devletlerarası ilişkiler üzerine kurulmaktadır. Siyaset toplumun gelişiminin herhangi bir aşamasında yaranıyor ve özel mülkiyete dayanan üretim bişimlerinin, sosyal yapının, kültürün şekillendiği bir devirde kurulmuştur. Farklı sosyal gruplar kendi menfaatlerini korumak için özel yönetim sistemlerini kuruyorlar. Siyasi hakimiyet farklı kuruluşların yardımı ile hayata geçiriliyor. Siyaset müvcut toplumdaki siyasi ilişkiler, siyasi kurumlar ve siyasi ideolojilerle gerçekleştiriliyor. Birinci taraf büyük insan grupları içerisinde siyasi hakimiyete karşı olan ilişkileri göstermektedir. Ikinci taraf vatandaşların siyasi faaliyetlerinin kuruluş biçimleri, siyasi teşkilatı içermektedir. Üçüncü taraf ise insanların siyasi faaliyetini bilinç altında sistemli bir biçimde yansıtan bakış açılarının, ideolojilerin ve kuramların toplusudur. 

     1. Hükumet 

     1.1. Devlet yapısı: Azerbaycan devleti demokratik, hukuki, dünyevi, üniter ve laik bir cumhuriyettir. Devlet hakimiyeti hakimiyetlerin bölünümü prensibi`ne dayanarak kurulmaktadır: Yasama hakimiyetini Milli Meclis (Parlamento); Yürütme Hakimiyetini ise Azerbaycan Cumhuriyeti Devlet Başkanı gerçekleştirmektedir. Yargı Azerbaycan Cumhuriyeti mahkemelerinin elindedir. 

    1.2. Yasama  hakimiyeti: Tek odalı Milli Meclis yasama hakimiyetini icra etmektedir. 125 millet vekilinden oluşan Milli Meclis 5 yıllık bir dönem için seçilmektedir. 

     1.3. Yürütme hakimiyeti :

     1.3.1.Devlet başcısı: Azerbaycan Devleti`nin başcısı Azerbaycan Cumhuriyeti`nin Devlet Başkanıdır. Başkan, genel, eşit ve doğrudan seçim hakkına dayanarak serbest, özel ve gizli oylama ile 5 yıllık müddete seçilmektedir. Azerbaycan Cumhuriyetinde yürütme hakimiyeti Devlet Başkanına aittir. 

      1.3.2. Hükumet başcısı: Devlet Başkanı Milli Meclis`in onayı ile Baş Bakanı göreve tayin eder; Devlet Başkanı`nın yürütme fonksiyonları`nın icrası için Devlet Başkanı Bakanlar Kurulunu tayin veya eder. Bakanlar Kurulu Azerbaycan Cumhuriyeti`nin Devlet Başkanına tabidir ve o`na karşı mes`uldür. 

     1.4.  Adli hakimiyet: Azerbaycan Cumhuriyeti`nde adalet muhakemesi yalnız mahkemelere aittir. Mahkeme Hakimiyeti  Anayasa Mahkemesi,  Ali Mahkeme, istinaf mahkemeleri ve umumi özel mahkemelerce icra edilir.

      2. Anayasa:      

12 kasım 1995 referendumu ile Azerbaycan`ın yeni Anayasası kabul edilmiş ve 5 aralık 1995 tarihinden itibaren geçerlidir. Ülke`nin ali kanunu uluslararası hukuk`un temel prensip  ve normlarına uygun olarak tasarlanmıştır. 

Azerbaycan devleti`nin iç siyaseti`nin ana prensipleri 

     • Azerbaycan devleti`nin bağımsızlığını, bölünmezliğini ve arazi bütünlüyünü korumak; 

     • Anayasa çerçevesinde demokratik kuruluma teminat vermek; 

     • Vatandaş cemiyyeti`nin kurulması hedefine ulaşmak; 

     • halkın iradesi`nin ifadesi olarak kanunlar`ın aliliyini temin edən hukuki, dünyevi devlet kurmak; 

     • adaletli iktisadi və sosyal kaidelere uygun olarak, her kesin layık ve saygın hayat seviyyesini təmin etmek; 

Anayasa`nın 1.  maddesinde  belirtildiği üzere “Azerbaycan Cumhuriyeti`nde devlet hakimiyeti`nin yegane kaynağı Azerbaycan halkıdır.”

Anayasa`nın 2.  maddesine uygun olarak “Serbest ve bağımsız kendi mükaddaratını halletmek ve kendi kendini yönetme biçimlerini belirlemek Azerbaycan halkı`nın en yüce hakkıdır.” Azerbaycan halkı bu hakkını direkt ulusal oylama – referendum ve genel, eşit ve doğrudan oylama hakkı esasında serbest , gizli ve ferdi oylama yolu ile seçilmiş temsilcileri`nin yardımı ile gerçekleştirmektedir. 

Anayasa`nın 7. maddesine göre, Azerbaycan Devleti demokratik, hukuki, dünyevi, üniter devlettir. Azerbaycan Cumhuriyeti`nde devlet hakimiyeti iç meselelerde yalnız devlet hukuku ile sınırlanıyor. 

Azerbaycan Cumhuriyeti`nde   devlet hakimiyeti kuvvetler ayrılığı prensibi esasında kuruluyor ve hakimiyet yasama, yürütme ve mahkeme hakimiyetlerine bölünmüştür. Bu anayasa`nın kanunları itibarile yasama, yürütme ve mahkeme hakimiyetleri karşılıklı faaliyettedir ve kendi yetkileri çerçevesinde bağımsızdır. 

Güney Kafkas`ta yüz ölçümü ve nüfusu itibarile en büyük devlet olan Azerbaycan devleti demokratik, hukuki, dünyevi ve uniter devlettir. Ülkede kaydageçmiş siyasi partilerin sayısı 55`tir.