Edebiyat bilimi hakkında

Edebiyatın kendine has kanunauyğunlukları, prensipleri vardır ki, onları öğrenen bilime edebiyatçılık denir. Edebiyat hakkındaki ilmin-edebiyyatçılğın aşağıdaki alanları mevcuttur: edebiyat tarihi, edebiyat teorisi ve edebi eleştiri.

Edebiyat tarihi bu ve diğer halkın edebiyatının, yahut genelde dünya halkları edebiyatının geçtiği gelişme dönemlerini, aşamalarını öğreniyor. Edebiyatın tarihi onu yaratan halkın tarihi ile sıkı bağlı olduğundan edebiyat tarihçileri halkın edebi-bedii yaratıcılık tarihini onun genel tarihinin bir parçası olarak inceliyorlar. Edebiyat tarihinde ayrı ayrı söz sanatçılarının hayatı, yaratıcılığı da araştırılyor.

Edebiyat teorisi edebiyatın mahiyetini, sanatın başka alanları ile uyumlu ve farklı yönlerini, yaratıcılığın metot ve yöntemlerini, edebi türleri, tarzları, sanat eserinin bedii yapısını, (kuruluşunu) dil-üslup özelliklerini vb. öğreniyor. Edebiyat tarihçisinden farklı olarak edebiyyat teorisyeni sadece tarihin deneylerine muracaat etmekle yetinmeyip günümüzün edebi başarıları, geleceğin yaratıcılık olanakları üzerinde de düşünüyor.

Edebi eleştirmen modern edebi prosesle uğraşıyor. Eleştirmen yaranmakda olan edebiyatın değerini belirler, ayrı ayrı edebi-bedii örneklere, yazarların yaratıcılığına değer veriyor, genellemeler yapar, modern edebi sürecin idrak edilmesinde okuyucuya yardımcı olur. Azerbaycan edebi eleştirsinin kurucusu Mirza Feteli Ahundov sayılyor. 

Edebi eleştiri bütün dönemlerde edebiyatın gelişmesini direct etkilemiş ve bu gelişmede önemli rol oynamıştır. Herhangi edebi türün, herhangi bedii yaratıcılık ürününün tahlile ihtiyacı var ve bu dediklerimizi edebi eleştirmen yapıyor. Objektif edebi eleştirinin edebi yaratıcılık sürecinde özəl önemi var. Eleştirmen - yüksek kaliteye sahip edebiyyatçı okuyucudur. Eleştirel düşünce, edebi tahlil genellikle, edebi zevkin oluşmasına hizmet etmekle beraber, sanat eserlerinin değerlendirme kayda ve ölçülerini belirler.

Edebiyat tarihçisinden, teorisyeninden farklı olarak edebi eleştirici bilimle yaratıcılık deneyimini ilişkilendirir, yazarla ile okuyucu arasmda anlaşma, iletişim sağlıyor.

F. Köçerli, S. Mümtaz, F. Kasımzade, H. Araslı, M. Tahmasip, C. Hendan, B. Nabiyev, Y. Karayev vb. gibi önemli bilim adamları alimler Azerbaycan edebiyatçılığının gelişmesinde büyük rol oynamışlardır.