Tarixi xronologiya

1 milyon 500 min - 1 milyon 200 min il əvvəl - Azərbaycanda ilk insanın izləri. Quruçay mədəniyyəti

1 milyon 200 min - 1 milyon il əvvəl - Azıx mağarasında insan həyatının başlanması

400-350 min il əvvəl - Azıx mağarasındakı azıxantropun çənə fraqmenti

40-35 min il qabaq - Yuxarı paleolitin başlanması. Müasir insanın meydana gəlməsi

E. ə. XIII-V minilliklər - Mezolit və neolit dövrü. İstehsaledici təsərrüfatın təşəkkülünün başlanması

E. ə. IV-VI minilliklər – Eneolit dövrü. Şomutəpə mədəniyyəti.

E. ə. IV-III minilliyin sonu - İlkin tunc dövrü. Kür-Araz mədəniyyəti.

E. ə. III minilliyin sonu - Azərbaycan ərazisində ilk tayfa ittifaqları. Kutilər, lullubilər və hurrilər

haqqında Şumer-Akkad mənbələrinin məlumatı.

E. ə. II minillik - Naxçıvan mədəniyyəti.

E. ə. II minilliyin birinci yarısı - Ön Asiyaya gələn ari tayfaları Urmiya gölü sahillərində hurilərlə təmasda olmuşlar.

E. ə. II minilliyin sonu - Azərbaycanda ibtidai icma quruluşunun dağılması.

E. ə. II minilliyin sonu - I minilliyin başlanğıcı -Azərbaycan ərazisinə irandilli tayfaların soxulması.

E. ə. IX əsrin ikinci yarısı - Urmiyasahili rayonda Manna çarlığı təşəkkül tapmışdır.

E. ə. VIII əsr - Manna dövlətinin güclənməsi və genişlənməsi. Aşşurlular və urartulular ilə mübarizə.

E. ə. 714-cü il - II Sarqonun Urartuya qarşı yürüşü.

E. ə. VIII-VII əsrin sonu - kimmerlərin, iskitlərin və sakların Qafqaza və Ön Asiyaya soxulması.

E. ə. VII əsrin 70-ci illəri - Azərbaycan ərazisinin bir hissəsində kimmer-iskit-sak çarlığının meydana gəlməsi.

E. ə. VII əsrin 70-ci illəri - Mada çarlığının meydana gəlməsi.

E. ə. 660-cı ilə yaxın - Mannada çar Ahşeriyə qarşı üsyanlar.

E. ə. 625-585-ci illər - Kiaksarın hökmranlığı.

E. ə. 615-ci il - Madalıların Aşşur ilə müharibəsinin başlanması

E. ə. 612-ci il - Neynəvanın madalılar və babillər tərəfindən işğal edilməsi

E. ə. 612-605-ci illər - Aşşur dövlətinin süqutu, onun Mada ilə Yeni Babil çarlığı arasında bölünməsi

E. ə. VII əsrin sonu - VI əsrin başlanğıcı - Mannanın, Skif çarlığının və Urartunun madalılar tərəfindən işğal edilməsi

E. ə. 550-ci il - Mada dövlətinin süqutu. Farsların Haxamanişilər dövlətinin meydana gəlməsi

E. ə. 522-ci il - Qaumatanın çevrilişi.

E. ə. əvvəl 521-ci il - Fravartişin başçılığı ilə madalıların üsyanı

E. ə. IV əsr - eramızın III əsri - Yaloylutəpə mədəniyyəti

E. ə. 334-330-cu illər - Makedoniyalı Aleksandrın istilaları və Haxamanişilər dövlətinin süqutu

E. ə. 331-ci il - Qavqamela yaxınlığındakı döyüşdə madalıların, kadusilərin, sakesinlərin və albanların iştirak etməsi

E. ə. IV əsrin son sülsü - Atropatena dövlətinin meydana gəlməsi

E. ə. III əsr - Albaniya dövlətinin meydana gəlməsi

E. ə. 285-280-ci illər - Kaspi dənizini öyrənmək üçün Heraklidin və Patroklun ekspedisiyaları.

E. ə. III əsrin son sülsü - Atropatenanın güclənməsi. Çar Artabazan.

E. ə. III əsrin 20-ci illərinin sonu - Artabazan Selevki çarı III Antioxun ali hakimiyyətini tanıyır.

E. ə. III əsr - Albaniyada sikkə kəsilməsi.

E. ə. II əsrin 60-cı ili - Atropatena yenidən müstəqil siyasət yeridir.

E. ə. I əsr - Atropatenada parfiyalıların və Avesta zərdüştiliyinin mövqelərinin möhkəmlənməsi.

E. ə. I əsr - Roma müdaxiləsinə qarşı albanların mübarizəsi.

E. ə. 60-cı illər - Yazılı mənbələrdə alban basilevisi Oroysun və onun qardaşı Kosisin xatırladılması.

E. ə. I əsrin ikinci yarısı - Atropatenada Artabazdın hökmranlığı.

E. ə. 36-cı il - Romalıların Atropatenaya soxulması. Fraaspanın qəhrəmancasına müdafiəsi. Atropatena çarı Artabazd və parfiyalılar tərəfindən Antoninin qoşunlarının darmadağın edilməsi.

E. ə. 35-ci il - Albanların parfiyalılarla çarpışması. Basilevs Zober.

E. ə. I əsrin sonu - Atropatena çarlarının parfiyapərəst siyasətinin sonu. Romalılar ilə yaxınlaşma və ittifaq.

Eramızın I əsrinin başlanğıcı - Arşakilər Atropatenada hakimiyyəti ələ keçirmişlər.

Eramızın I əsrinin ikinci yarısı - Albaniyada Arşakilər sülaləsi hökmranlığının bərqərar olması

70-ci illər - Albanların Azərbaycana və qonşu ölkələrə soxulması

80-90-cı illər - Romalıların Albaniyaya yürüşü

III əsrin II yarısı - Azərbaycan ərazisində Sasani işğalı dairəsi

313-371 - Alban hökmdarı Urnayr

313 - Albaniyada xristianlığın dövlət dini kimi qəbul edilməsi

V əsrin əvvəlləri- Yeni alban əlifbasının yaradılması

422 - Alban keçidinin birgə müdafiəsi üçün İran-Bizans sazişi

428 - Sasanilərin Ermənistanda dövlətçiliyi ləğv etmələri

V əsrin ortaları - Perozabad-Bərdə şəhəri Albaniyanın yeni paytaxtıdır

450-451 - Cənubi Qafqaz xalqlarının Sasanilərə qarşı hərəkatı

451, 2 iyun - Avarayr döyüşü

457-463 - Alban xalqının Sasanilərə qarşı üsyanı

463-487 - II Vaçenin taxt-tacdan imtinası; alban arşakilər sülaləsinə ara verilməsi. I mərzbanlıq

481-484 - Cənubi Qafqaz xalqlarının Sasanilərə qarşı yeni çıxışları

485 - Nvarsak sülh müqaviləsi

487 - Alban Arşakilər sülaləsi hakimiyyətinin bərpası

487-510 - III Mömin Vaçaqan

488 - Aquen (Aluen) məclisinin çağırılması

V əsrin sonu VI əsrin I yarısı - Məzdəkilər hərəkatı

510 - Alban Arşakilər sülaləsinin hakimiyyətinə son qoyulması

510-628 - Albaniyada II mərzbanlıq dövrü

VI əsrin I yarısı, ortaları - Türk tayfalarının (savirlərin, avarların, bulqarların, xəzərlərin) Cənubi Qafqaz ərazisinə yeni yürüşləri

531-579 - I Xosrov Ənuşirəvan

586 - Bizans ordusunun Albaniyaya hücumu

591 - İran-Bizans müqaviləsi

603 - Mihranilərin Albaniyada qərarlaşması; Alban katalikosu Vironun fəaliyyətə başlaması

603-628 - İran-Bizans müharibəsi

626 - Xəzərlərin Albaniyaya geniş hücumunun başlanması

627 - Mehrani Varaz Qriqorun Ktesifonda "Girdiman hakimi və Albaniyanın işxanı" titulunu alması

629-630 - Xəzərlərin Albaniyanı tutması

639-640 - Ərəblərin Azərbaycana ilk uğursuz basqınları

640-642 - İran qoşunlarının Albaniyaya hücumları

640 - Cavanşirin İberiya hökmdarı Atrnersehlə "sarsılmaz ittifaq" bağlaması

642 - Nihavənd döyüşü

643 - Ərəblərin Azərbaycana hücumu. Ərdəbil döyüşü

643 - Ərəb-Azərbaycan sülh sazişi

643 - Utba ibn Farkadın xəlifənin Azərbaycandakı "amili" vəzifəsinə təyin edilməsi

643 - Ərəblərin Dərbəndi-Bab əl-Əbvabı tutması. Sülh sazişi

644 - Ərəblərin Muğanı tutması. Sülh sazişi

644-645 - Azərbaycan əhalisinin ərəblərə qarşı çıxışları

644-645 - Ərəblərin Azərbaycana yeni-ikinci yürüşü. Yeni sülh sazişi

644-645 - Həbib ibn Məsləmənin və Salman ibn Pəbiənin Albaniyaya yürüşləri və onun işğalı

652-653 - Salman ibn Rəbiənin Dərbəndə uğursuz hücumu; onun öldürülməsi. Azərbaycanın çox hissəsinin yenidən ərəb itaətindən çıxması

654-655 - Həbib ibn Məsləmənin Qafqaza yeni hücumu. Azərbaycanın şimal hissəsinin də Xilafətdən asılı vəziyyətə düşməsi

654 - Ərəb canişinini iqamətgahının Dvindən Bərdəyə köçürülməsi; Cavanşirin Bizans imperatoru II Konstantla danışıqları

664 - Cavanşirin xəzərlərlə sazişi və xaqanın qızı ilə evlənməsi

667-670 - Cavanşirin xəlifə Müaviyə ilə görüşləri və danışıqları

680 - Cavanşirin qətli

VII əsr - 15 aşırımın Xudafərin körpüsünün tikilməsi

VII əsrin II yarısı - Alban şairi Davdək

680 - Xəzərlərin Azərbaycana yeni hücumlarının başlanması

680-669 - Alban hökmdarı I Varaz Tiridat

681 - Alban katolikosu Yeliazarın, yepiskop İsrailin xəzərlərlə danışıqları

688-690 - Cənubi Qafqaz ərazisinə ərəblərin və bizansların basqınları. Albanların üçqat tabeçiliyinə düşmələri

691-92, 725-26 - Azərbaycan əhalisinin siyahıya alınması

699-704 - I Varaz Tiridatın Konstantinopolda əsir saxlanılması

VII-VIII əsrin hüdudları – Ərəbdilli Azərbaycan ədəbiyyatının yaranması

VII əsrin II yarısı-VIII əsrin I əvvəlləri - Moisey Kalankatlı və onun "Alban tarixi" əsəri

704 - Partav (Bərdə) dini məclisi; alban kilsəsinin erməni kilsəsinə tabe edilməsi

705 - Albaniyanın dövlət müstəqilliyini itirməsi; onun ərəb vilayəti Arrana çevrilməsi

VIII əsr – Azərbaycanda sufizmin yayılmağa başlaması

707-708 – Azərbaycan ərazisində ərəb-xəzər müharibələri

721-722 – Xəzər, qıpçaq və başqa türk tayfalarının Azərbaycana hücumları

VIII əsrin 30-cu illəri - Mərvan ibn Məhəmmədin xəzərlərə qarşı uğurlu yürüşləri

748-752 - Azərbaycanda Xilafətə qarşı çıxışlar; Müsafir ibn Küseyrin üsyanı

750 - Abbasilər sülaləsinin Xilafətdə hakimiyyət başına gəlməsi

755 - Atəşpərəst Sunbadın üsyanı

VIII əsrin ortaları - Azərbaycana cənub ərəb tayfaları axınının güclənməsi; burada məskunlaşan şimal və cənub ərəb tayfaları arasında ədavətin artması

775-785 - Xəlifə əl-Mehdinin hakimiyyəti; onun yeni dini təlimatı

778-779 - Xürrəmilərın ilk çıxışı

793-794 - Beyləqanda Əbu Müslim üsyanı

796/97-797/98 - Xürrəmilərin Azərbaycanda yeni çıxışları

VIII əsrin sonu - Ərəb-Xəzər müharibələrinin başa çatması

VIII əsrin sonu - IX əsrin əvvəlləri - "Ərminiyə" inzibati adının faktiki ləğvi

VIII əsrin sonu - IX əsrin əvvəlləri – Yəzid ibn Məzyəd ət-Şeybaninin Azərbaycanda hakimliyi

808-809 - Xürrəmilərin Azərbaycanda, İsfahanda, Reydə, Həmədanda və s. çıxışları

816 - Cavidan və Əbu İmranın bir-birlərini öldürmələri; Babək-xürrəmilərin başçısıdır.

821 - II Varaz Tiridatın öldürülməsi

IX əsrin 20-ci illərinin sonu - 30-cu illərinin əvvəli - Arranda bidətçi beyləqanlıların (pavlikianların) hərəkatı

830-833 - Xürrəmilərin hərəkatının genişlənməsi, Həmədanın tutulması

835 - Alban hakimi Səhl ibn Smbatın Arranı ələ keçirməsi

836 - Həştadsər vuruşması

836-cı ilin qışı - Babəkin sərkərdəsi Tarxanın öldürülməsi

837 avqust - Bəzz qalasının tutulması və dağıdılması; Babəkin qaçması

837, 15 sentyabr - Babəkin tutularaq Bərzəndə gətirilməsi

838, yanvar-mart - Babəkin edam edilməsi

839-840 - Təbəristanda Məzyədin başçılığı ilə üsyan

839-40 - Azərbaycanda Minkiçəvr əl-Fərqaninin mərkəzi hakimiyyətə qarşı çıxışı

842-847 - İsfahanda xürrəmilərin yeni çıxışları

IX əsrin 40-cı illəri - Cənubi Qafqazda Xilafətə qarşı çıxışlar

853 - Buğa əl-Kəbirin çıxışları yatırması; yerli hakimlərin Samirə şəhərinə əsir aparılması

IX əsrin II yarısı-X əsrin əvvəlləri - Xilafətin zəifləməsi; Azərbaycanda separatizmin güclənməsi

861 - Məzyədilərdən olan Heysəm ibn Xalidin Şirvanda, Yəzid ibn Xalidin Layzanda hakimiyyəti ələ almaları

869 - Haşim əs-Suləminin müstəqil Dərbənd şəhər-dövlətinin (əmirliyinin) əsasını qoyması

886 (887) - Qriqor Hammamın Alban dövlətin bərpa etməsi

IX əsrin 80-ci illərinin əvvəlləri - Bakı neft mədənlərindən və duz yataqlarından əldə edilən gəlirin dərbəndlilərə verilməsi haqqında Xəlifə fərmanları

IX əsrin 80-cı illərin axırı - Sünik və Arsax-Xaçın knyazlığının yaranması

IX əsrin II yarısı - X əsrin I yarısı - Azərbaycanda elmi və fəlsəfi fikrin inkişafı (əl-Bərdici, əl-Bərdəi, Məhəmməd əl Bakuvi və b.)

898-941 - Sacilər dövləti

901-927 - Yusif ibn Əbu Sacın Xəlifənin Azərbaycandakı canişini təyin edilməsi

913-914 - Rusların Abşeron sahilinə və Bakıya hücumları

914 - Yusifin erməni hökmdarı I Smbatı məğlub etməsi

917 - Layzanşah Əbu Tahir Yəzidin Şirvanı tutması və "şirvan-şah" titulunu qəbul etməsi

917 - Şamaxının Əbu Tahir Yəzidin şərəfinə Yəzidiyyə adlandırılması

930 - Şirvan-Dərbənd sülh müqaviləsi

943 - Rusların Bərdəni işğalı və dağıtması

960 - Sənəkərimin Şəkidə hakimiyyəti möhkəmlətməsi və "alban hökmdarı" adını qəbul etməsi

971-1075 - Şəddadilər dövləti (Gəncə əmirliyi)

983 - Şabranın qala divarlarının tikilməsi

983-1060; 1107-1117 - Rəvvadilər dövləti

1018-1021, 1029 - Oğuzların Azərbaycana yürüşləri

1027 - Araz çayı üzərində on bir aşırımlı Xudafərin körpüsünün tikilməsi

1030 - Rusların gəmilərlə Azərbaycana yeni hücumu

1038-Orta Asiyada Oğuz dövlətinin təşəkkülü

1040 - Dəndənəkan döyüşü

XI əsrin 40-cı illəri - Səlcuq yürüşlərinin başlanması

1045 - Yəzidiyyənin və Gəncənin qala divarlarının möhkəmləndirilməsi

1054 - Sultan Toğrulun Təbrizə hücumu

1066 - Şirvanda iğtişaşlar

XI əsrin 60-70-ci illəri - Alp Arslanın, Məlik şahın Azərbaycana hücumları

1078/79 - Bakıda "Sınıq qala" məscidinin inşası

XI əsrin sonu - Dərbənd şəhər-dövlətinin Şirvanşahlar dövlətinə qatılması

XI-XII əsrlər - Gəncəçay üzərində üç çoxaşırımlı körpünün inşası

XI-XIII əsrin əvvəlləri - Azərbaycan poeziya məktəbinin çiçəklənmə dövrü

1100 - Beyləqanda üsyan

1111 - Şirvanşah III Mənuçehrin gürcü şahzadəsi Tamarayla evlənməsi

1117-1157 - Böyük Səlcuq sultanı Səncər

1118 - Mərkəzi Həmədanda olan İraq Səlcuq sultanlığının yaradılması; sultan Mahmudun fəaliyyətə başlaması

1120/21 - Gürcü hökmdarı IV Davidin Arrana hücumu

1122 - Gəncədə zəlzələ

1123/24 - Gürcülərin Şirvana hücumları

1130-1213 - Mxitar Qoş

1133-1152 - Məsudun İran sultanı elan edilməsi

1135 - Xəlifə-sultan qarşıdurmasının müharibəyə çevrilməsi; xəlifə qoşununun məğlubiyyəti

1136 - Sultan Məsudun atabəy Şəmsəddin Eldənizə Arranı iqta verməsi; Atabəyin Bərdəyə gəlişi

1139 - Gəncədə zəlzələ; gürcülərin basqını və şəhər qapılarını da qənimət kimi aparmaları

1142 - Əmir Qutluğun Gəncədə sultana qarşı çıxışı

1145-1234 - Şihabəddin Sührəvərdi

1147 - Xas bəyin Sultan Məsud tərəfindən Azərbaycan və Arrana hakim təyin edilməsi

1148 - Marağada "Qırmızı günbəz" türbəsinin inşası

1148 - İraq sultanlığı əmirlərinin Şəmsəddin Eldənizlə birlikdə sultan Məsuda qarşı çıxışları və hücumları

XII əsrin ortaları - Mxitar Qoşun "Nor-Getik"-Qoşavəng monastırının və oradakı məktəbin yaranması

1153 - Sultan Məhəmmədin hakimiyyətə gəlməsi

1160 - Arslan şahın İraq sultanı olması Şəmsəddin Eldənizə "böyük atabəy" titulu verilməsi

1161 - Gürcülərin Azərbaycan Atabəyləri dövləti ərazisinə ilk hücumu; Ani, Dvin, Gəncə şəhərlərinin qırğın və talana məruz qalması

1163-64 - Şəmsəddin Eldənizin Gürcüstana cavab hücumu. Ani və Dvin şəhərlərinin qaytarılması

1166 - Sünik padşahlığının dağılması

1168 - Marağa hakimi Arslan Abanın atabəylərdən vassal asılılığı haqqında müqaviləni imzalaması

1174/75 - Rusların və qıpçaqların Şirvana yürüşləri

1174-1186 - Atabəy Məhəmməd Cahan Pəhləvan

1175 - Təbrizin və Ruindiz qalasının Eldənizlərin mülklərinə qatılması

1186 - Möminə xatun (Atabəy günbəzi) türbəsinin inşasının başa çatması

1186-1191 - Atabəy Qızıl Arslan "Məmlük" dövrünün başlanması

1188 - Qızıl Arslanın Həmədanı tutması və sultan taxtına oturması

1191 - Qızıl Arslanın qətli

1191/92 - Şamaxıda dağıdıcı zəlzələ. Şirvanşahların paytaxtı Bakıya köçürmələri

1191-1210 - Atabəy Əbubəkr

1194 - Şəmkir, Beyləqan, Gəncə yaxınlığında birləşmiş gürcü-Şirvan ordusu ilə Əbubəkr ordusu arasında döyüş. Əbubəkrin məğlubiyyəti

1194 - Cahan Pəhləvanın oğlu Əmir Əmiranın gürcü-Şirvan birliyinin köməyilə Gəncəni tutması və burada öldürülməsi

XII əsr - Qazax rayonu ərazisində "Qırmızı körpü"nün inşası

XII-XIII əsrin əvvəli - Arsax-Xaçın knyazlığının yenidən dirçəlməsi

1206 - Atabəy Əbubəkrin gürcü hökmdarlarının qızı ilə evlənməsi; gürcü hücumlarına ara verilməsi

1208 - Marağa hakimləri Ağ Sunqur əl-Əhmədililər nəslinin tükənməsi. Atabəy Əbubəkrin Marağanı tutması

1210 - Atabəy Əbubəkrin vəfatı

1210-1225 - Atabəy Özbək

1210-1211 - Gürcülərin Azərbaycan ərazisinə ən böyük və geniş hücumları. Azərbaycan şəhərlərinin (Mərənd, Miyanə, Zəncan, Qəzvin, Əbhər, Ərdəbil, Uçan, Dvin və b.) çapılıb talan edilməsi

1214-1215 - Özbəyin Xaçına yürüşü

1215 - Həsən Cəlalın Alban dövlətinin (Arsax-Xaçın) bərpa etməsi

1215-1261 - Həsən Cəlalın hakimiyyəti

1216 - Qandzasar monastırının tikilməyə başlanması

1220-1222 - Monqolların Azərbaycana ilk yürüşləri. Azərbaycan şəhərlərinin işğalı

1221 - Qıpçaqların Azərbaycana hücumları

1221 - Gürcülərin Şəki və Qəbələni tutması

1225-1231 - Xarəzmşah Cəlaləddin Mənqburnu Azərbaycanda

1225 - Azərbaycan Atabəylər dövlətinin süqutu

1227 - Şəki və Qəbələnin gürcülərdən geri alınması

1231 - Xarəzmşah Cəlaləddinin qətli

1231 - Şirvanşahlar dövlətinin müstəqilliyinə son qoyulması

1231-ci il - Monqolların ikinci yürüşü

1225 - Gürcü feodallarının Gəncəyə hücumu

1225-1244 - Şirvanşah III Fəriburz

1227 - Şəki və Qəbələnin gürcülərdən geri alınması

1231 - Xarəzmşah Cəlaləddinin qətli

1230-1294 - Musiqişünas Səfıəddin Urməvi

1231 - Gəncədə Bəndərin başçılığı ilə Cəlaləddinə qarşı üsyan

1235 - Gəncənin monqollar tərəfindən işğalı

1239 - Dərbəndin monqollar tərəfindən tutulması və Azərbaycanın tam işğalı

1239-1256 - Azərbaycanda Ali monqol xaqanlığı canişininin hakimiyyəti

1244-1260 - Şirvanşah II Axsitan

1252-1334 - Səfəvilər sülaləsinin banisi Şeyx Səfiəddin

1254 - Əhalinin monqollar tərəfindən siyahıya alınması

1256-1357 - Azərbaycanda Hülakülar (Elxanilər) dövləti

1256-1265 - Hülakü xanın hakimiyyəti

1259 - Marağa rəsədxanasının açılışı

1260-1267 - Şirvanşah II Fərruxzad

1262, 1265, 1288 - Qızıl Orda xanlarının Azərbaycana yürüşləri

1265-1282 - Abaqa xan Hülaki

1267-1294 - Şirvanşah II Gərşasb

1276 - Arranda Abaqa xana qarşı üsyan

1282-1284 - Əhməd Tekudar Hülaki

1284-1291 - Arqun xan Hülaki

1291-1295 - Keyxatu xan Hülaki

1294-1317 - Şirvanşah III Fərruxzad

1295 - Baydu xan Hülaki

1295 - Qazan xanın islam dinini qəbul etməsi

1295-1304 - Qazan xan

XIII-XIV əsrlər - Mərdəkan, Nardaran, Ramana, Ərk qalalarının inşası

XIII-XV əsrlər - Bakıda Şirvanşahlar kompleksinin tikilməsi

XIV əsrin əvvəlləri - Təbrizdə universitet səviyyəli Ali mədrəsənin açılışı

XIV əsrin əvvəlləri - Təbrizdə Dar üş-şəfa (xəstəxana) binasının tikilməsi

XIV əsrin əvvəlləri - Mahmudabad şəhərinin inşası

1304-1316 - Sultan Məhəmməd Xudabəndə (Ulcaytu)

1316-1335 - Sultan Əbu Səid

1318 - Təbrizdə Rəbi-Rəşidi məhəlləsinin qarət edilməsi

1322 - Bərdə türbəsinin tikilməsi

1335 - Qızıl Orda xanı Özbəyin Azərbaycana yürüşü

1335-1336 - Arpa xan Hülaki

1336 - Musa xan Hülaki

1336-1338 - Məhəmməd xan Hülaki

1339-1340 - Satıbəy xatun Hülaki

XIV əsrin 40-cı illəri - Hülakülər dövlətinin parçalanması

1340 - Bağdadda Cəlairilər dövlətinin təsisi

1340-1344 - Süleyman xan Hülaki

1340-1357 - Çobani feodallarının Azərbaycanda faktiki hökmranlığı

1344-1355 - Ənuşirəvani-Adil Hülaki

1344, 1346, 1357 - Təbrizdə Çobani feodallarına qarşı üsyanlar

1345-1372 - Şirvanşah Kavus

1345-1357 - Həsən xan Hülaki

1359-1410 - Azərbaycan Cəlairilər dövlətinin tərkibində

1359-1374 - Şeyx Üveys Cəlairi

1364-1367 - Şirvanşah Kavusun Cəlairilərə qarşı mübarizəsi

1372-1382 - Sultan Hüseyn Cəlairi

1382-1538 - Dərbəndilər sülaləsi

1382-1417 - Şirvanşah I İbrahim

1382-1410 - Sultan Əhməd Cəlairi

1385, 1387, 1394 - Qızıl Orda xanı Toxtamışın Azərbaycana yürüşləri

1386, 1392, 1399 - Teymurun Azərbaycana yürüşləri

1387, 1393, 1397, 1400 - Teymurun Əlincəqalaya hücumları

1387-1401 - Əlincəqalanın qəhrəmancasına müdafiəsi

1404 - İspaniyalı Klavixo Təbrizdə

1405-1406 - Azərbaycanda Teymurilərə qarşı üsyan

1406, may-iyun - Şirvanşah İbrahimin Təbrizə gəlişi

1406, iyul - Cəlairi Sultan Əhmədin Təbrizə qayıtması

1406, 14 oktyabr - Naxçıvan yaxınlığında Qaraqoyunlu Qara Yusiflə Teymuri Əbübəkr arasında döyüş

1408, 21 aprel - Təbriz yaxınlığında Qara Yusifin Teymuri Əbubəkr üzərində qələbəsi

1410, 30 avqust - Təbriz yaxınlığında Qara Yusiflə Cəlairi Sultan Əhməd arasında döyüş

1410-1420 - Qara Yusifin hakimiyyəti

1410-1467 - Qaraqoyunlu dövləti

1412, dekabr - Kür sahilində Şirvanşah İbrahim və gürcü çarı II Konstantinlə Qara Yusif arasında döyüş

1417-1465 - Şirvanşah I Xəlilullahın hakimiyyəti

1421, 30 iyul-1 avqust - İsgəndərlə Şahrux arasında Ələşkert döyüşü

1422-1429 və 1431-1435 - Qaraqoyunlu İsgəndərin hakimiyyəti

1427-1447 - Şeyx İbrahim (Şeyxşah) Səfəvi

1429, 17-18 sentyabr - İsgəndərlə Şahrux arasında Səlmas döyüşü

1436-1467 - Cahanşahın hakimiyyəti

1447-1460 - Şeyx Cüneyd Səfəvi

1453-1457 - Cahanşahın İranı zəbt etməsi

1453-1478 - Uzun Həsənin hakimiyyəti (1468-ci ildən Azərbaycanda)

1458 - Cahanşahın Heratı alması

1460-1488 - Şeyx Heydər Səfəvi

1465-1500 - Şirvanşah Fərrux Yəsarın hakimiyyəti

1465 - Təbrizdə "Göy məscid"in tikilməsi. Şirvanşah elçisi Həsən bəyin Moskvaya səfəri

1466 - Rusiya elçisi Vasili Papinin Şirvana gəlişi

1467, 10 noyabr - Uzun Həsənlə Cahan şah arasında Muş düzündə döyüş

1471-1473 - Venesiya elçisi Katerino Zeno Azərbaycanda

1472-1473 - Ağqoyunlu-Osmanlı müharibəsi

1473, 1 avqust - Malatiya döyüşü

1473, 11 avqust - Otluqbeli döyüşü

1478, 5 yanvar - Uzun Həsənin vəfatı

1478-1490 - Sultan Yaqubun hakimiyyəti

1483 - Təbrizdə "Həşt-behişt" sarayının tikilməsi

1483, 1487, 1488 - Şeyx Heydərin Şirvan və Dağıstana yürüşləri

1487 17 iyul - İsmayıl Səfəvinin Ərdəbildə anadan olması

1488-1404 - Şeyx Sultan Əli Səfəvi

1489-1493 - Körpə İsmayılın anası və qardaşları ilə İstəxr qalasında (Fars əyalətində) həbsdə qalması

1490-1492 - Ağqoyunlu Baysunqurun hakimiyyəti

1492-1497 - Ağqoyunlu Rüstəm padşahın hakimiyyəti

1494-1499 - İsmayılın Gilanda (Lahicanda)qalması

1497 - Ağqoyunlu Gödək Əhmədin hakimiyyəti

1499 - Ağqoyunlu dövlətinin Əlvənd və Murad arasında iki hissəyə bölünməsi

1499-1500 - İsmayılın Ərzincan səfəri

1500-cü ilin sonları - İsmayılın Çabanı yaxınlığında Fərrux Yəsarı məğlub etməsi

1501-ci ilin yazı - İsmayılın Bakını alması

1501-ci ilin ortaları - Şərur düzündə İsmayılın Ağqoyunlu Əlvəndi məğlub etməsi

1501-ci ilin payızı - İsmayılın Təbrizdə şah elan edilməsi. Azərbaycan Səfəvilər dövlətinin yaranması

1501-1524 - I Şah İsmayılın hakimiyyəti

1502-1524 - Şirvanşah II İbrahimin (Şeyxşah) hakimiyyəti

1503, 21 iyun - Həmədan yaxınlığında Şah İsmayılın Ağqoyunlu Sultan Muradı məğlub etməsi

1504-1505-ci illərin qışı - Türkiyə sultanı II Bayazidin elçi göndərərək Səfəvilər dövlətini tanıması

1508, 21 oktyabr - Şah İsmayılın Bağdadı tutması

1509-1510 - Şah İsmayılın Şirvana ikinci yürüşü

1510, 2 dekabr - Mərv yaxınlığında Şah İsmayılın Özbək Şeybani xanı məğlub etməsi

1512-1520 - Sultan Səlimin hakimiyyəti

1514, 23 avqust - Çaldıran döyüşü

1515 - Diyarbəkirin Sultan Səlim tərəfindən zəbt edilməsi

1516-1517 - Səfəvilərin Gürcüstana yürüşləri

1520-1566 - I Sultan Süleyman Qanuninin hakimiyyəti

1521 - Gürcü çarlarının Səfəvilərdən asılılığı qəbul etməsi

1524, 23 may - I Şah İsmayılın vəfatı

1524-1535 - Şirvanşah II Xəlilullahın hakimiyyəti

1524-1576 - I Şah Təhmasibin hakimiyyəti

1534, 1535, 1548, 1554 - I Sultan Süleymanın Azərbaycana yürüşləri

1538 - Şirvanın Səfəvilər dövlətinə birləşdirilməsi

1540, 1546, 1551, 1554 - Səfəvilərin Gürcüstana yürüşləri

1544 - Hindistan hökmdarı Humayunun Səfəvilər sarayına gəlməsi və hərbi yardım alması

1547, 1549, 1554 - Şirvanda Səfəvilərə qarşı üsyan

1551 - Şəkinin Səfəvilər dövlətinə qatılması

1552-ci il - Səfəvilərin Osmanlı ərazisinə yürüşü

1555, 29 may - Amasiya sülhü

1555 - Paytaxtın Təbrizdən Qəzvinə köçürülməsi

1560-1634 - Tarixçi İsgəndər bəy Münşi

1565 - Şah Təhmasibin tamğa vergisini ləğv etməsi

1571-1573 - Təbrizdə şəhər yoxsullarının üsyanı

1574-1595 - III Sultan Muradın hakimiyyəti

1576, 22 avqust-1577, 24 noyabr - II Şah İsmayılın hakimiyyəti

1578, 13 fevral-1587 - Şah Məhəmməd Xudabəndənin hakimiyyəti

1578-1590 - Səfəvi-Osmanlı müharibələri

1578, 9 avqust - Çıldır döyüşü

1578-1581 - Krım tayfalarının Şirvan və Qarabağa basqınları

1540, 1546, 1554 - Səfəvilərin Gürcüstana yürüşləri

1587-1629 - Şah Abbasın hakimiyyəti

1590 - İstanbul sülhü

1598 - Paytaxtın Qəzvindən İsfahana köçürülməsi

1599-1601 - Hüseynəli bəyin başçılığı ilə Oruc bəy Bayatın Səfəvi elçiliyi tərkibində Avropaya səyahəti

1603, 14 sentyabr - I Şah Abbasın osmanlılara qarşı hərbi əməliyyata başlaması

1603, 21 oktyabr - I Şah Abbasın Təbriz şəhərini tutması

1603-1617 - I Sultan Əhmədin hakimiyyəti

1603-1607 - Səfəvi-Osmanlı müharibəsi

1604, 8 iyun - İrəvan qalasının osmanlılardan azad edilməsi

1605, may - Çıqalaoğlu Sinan Paşanın Azərbaycana yürüşü

1605, 7 noyabr - I Şah Abbasın Sufiyan yaxınlığında Osmanlı ordusu üzərində qələbəsi

1606 - Azərbaycanda Cəlairi hərəkatının yüksəlməsi

1606, 9 yanvar - I Şah Abbasın Şamaxı üzərinə yürüşü

1606, 5 iyul - Gəncənin osmanlılardan azad edilməsi

1606-1607 - Gəncədə Şah Abbas məscidinin inşası

1606 - Lori, Tbilisi və Dmanisi qalalarının azad edilməsi

1607, yanvar - Bakıda osmanlılara qarşı üsyanın başlanması

1607, fevral-mart - Dərbənddə osmanlılar əleyhinə üsyanlar

1607, 27 iyun - Şamaxı şəhərinin osmanlılardan azad edilməsi

1610 - Anadolu Cəlairilərinin Səfəvi dövlətini tərk etməsi

1610-1612 - Osmanlı-Səfəvi müharibəsi

1610 - Anadolu Cəlairilərinin Səfəvi dövlətini tərk etməsi

1612, 17 oktyabr - İstambulda Səfəvi-Osmanlı sülhünün imzalanması

1613, oktyabr - I Şah Abbasın Gürcüstana yürüşü

1614-1616 - Şirvanda Məlik Pirinin (Dəli Məlik) başçılığı altında üsyan

1616-1618 - Osmanlı Səfəvi müharibəsi

1616 - Səfəvi dövlətində ingilis tacirlərinə ticarət hüququnun verilməsi

1618, 10 sentyabr hakimiyyəti - Sərab yaxınlığında Çınıq-körpü adlanan yerdə I Şah Abbasın Osmanlı ordusunu məğlub etməsi

1618, 26 sentyabr - Mərənddə Səfəvi-Osmanlı sülhünün imzalanması

1618-1623 - II Sultan Osmanlı hakimiyyəti

1623-1640 - IV Sultan Muradın hakimiyyəti

1624-1626 - Səfəvi-Osmanlı müharibəsi

1625, 30 iyun - I Şah Abbasın Əlkitçay dərəsində gürcüləri ağır məğlubiyyətə uğratması

1629, 19 yanvar - I Şah Abbasın vəfatı

1629-1642 - I Şah Səfinin hakimiyyəti

1629 - Talışda üsyan

1630, 30 aprel - Osmanlı ordusunun İrəvanı tutması

1631-1632 - Kazakların Bakı şəhərinə hücumları. Dərviş Rzanın rəhbərliyi altında Qəzvin ətrafında üsyan

1635-ci ilin yayı - IV Sultan Muradın Azərbaycana yürüşü

1639, 17 may - Qəsri-Şirində Səfəvi-Osmanlı sülhünün bağlanması

1642-1667 - II Şah Abbasın hakimiyyəti

1667-1694 - Şah Süleymanın hakimiyyəti

1668, 4 yanvar - Şamaxıda zəlzələ

1668-ci ilin yayı - Stepan Razinin başçılığı altında kazakların Bakını talan etməsi

1696-1722 - Şah Sultan Hüseynin hakimiyyəti

1699-1702 - Səfəvi dövlətində təbəələrin ümumi siyahıya alınması

1707-1709 - Erməni fırıldaqçı siyasətbazı İsrail Orinin Azərbaycana və İrana casusluq səfəri. Car-Balakən bölgəsində üsyanlar

1709-1711 - Şirvanda üsyanlar

1710 - Qaçqın kəndlilərin zorla geri qaytarılması barədə şah fərmanının verilməsi

1713 - Səfəvi elçisi Fəzlulla bəyin Rusiyaya səfəri

1716-1718 - Rus dövlətinin elçisi A. P. Volınskinin Azərbaycana və İrana səfəri

1717 iyun-iyul - Rusiya-İran ticarət müqaviləsinin bağlanması

1718-1719 - Hacı Davudun başçılığı ilə Şirvanda üsyanın birinci mərhələsi

1720-1721 - Şirvanda üsyanın ikinci mərhələsi

1721, avqust - Hacı Davud və Qazıqumuqlu Surxay xanın başçılıq etdiyi Şirvan üsyançılarının Şamaxını tutması

1722, iyul - I Pyotrun başçılığı ilə rus qoşunlarının Azərbaycana və İrana hərbi yürüşünün başlanması

1722, 23 avqust - Rus qoşunlarının Dərbənd şəhərinə daxil olması

1722, 5 sentyabr - Rus ordusunun yürüşünün dayandırılması və I Pyotrun Rusiyaya dönməsi

1722, oktyabr - İsfahanın üsyançı əfqan qəbilələri tərəfindən alınması

1722, dekabr - Hacı Davudun Türkiyənin himayəsinə qəbul edilməsi və Şirvan xanı təsdiq olunması: Rus eskadrasının Rəşt şəhərini zəbt etməsi

1723, avqust - Rus eskadrasının Bakını zəbt etməsi

1723, sentyabr - Peterburqda Rusiya hökuməti ilə İran elçisi İsmayıl bəy arasında "müqavilə" bağlanması

1724, 12 iyul - İstanbulda Səfəvi irsini bölüşdürmək barədə Osmanlı-Rusiya bağlanması

1724, iyun - Osmanlı qoşunlarının İrəvan şəhərini alması

1724 - Bakı şəhərində Dərgahqulu bəyin başçılığı ilə ruslara qarşı hazırlanan qiyamın üstünün açılması

1725, may - Osmanlı qoşunlarının Təbrizi alması

1725, avqust - Gəncənin Osmanlı qoşunları tərəfindən alınması

1725, dekabr - Ərdəbilin Osmanlı qoşunları tərəfindən alınması

1726-1727 - Müşkür, Niyazabad, Cavad, Salyan, Astara, Lənkəran, Qızılağac və Talışın rus qoşunları tərəfindən işğalı

1726-1758 - Qubalı Hüseynəli xanın hakimiyyəti

1727-1728 - Hacı Davudun Şirvan xanı vəzifəsindən azad edilməsi və Surxay xanın Şirvan hakimi təsdiq olunması

1730 - Nadir şah Əfşarın İsfahan şəhərini əfqanlardan azad etməsi. Bakıda ruslara qarşı Dərgahqulu xanın başçılıq etdiyi yeni qəsdin üstünün açılması

1732, 16 yanvar - Girmanşahda Osmanlı komandanlığı ilə II Təhmasib arasında sülh müqaviləsinin bağlanması

1732, 21 yanvar - Rəşt şəhərində Rusiya-İran müqaviləsinin bağlanması

1733, fevral - Bağdad şəhərində Nadirlə Əhməd paşa arasında sülh müqaviləsinin bağlanması

1734, avqust - Nadirin Şamaxını ələ keçirməsi

1735 - Hacı Davudun vəfatı

1735, 10 mart - Gəncə şəhərində Nadirlə Rusiya nümayəndəsi S. Qolitçın arasında müqavilənin bağlanması

1743 - Şəkidə üsyan

1744, noyabr - Nadir şahın qoşunla Şəki üzərinə hərəkət etməsi

1747, 20 iyun - Nadir şahın sui-qəsd nəticəsində öldürülməsi

1747 – III Sam Mirzənin başçılığı ilə üsyan. Əliqulu Mirzənin özünü Adil şah adı ilə şah elan etməsi.

Qəbələ və Ərəş hakimlərinin Şəki xanlığına yürüşü. Seyid Abbas xanın özünü Talış xanı elan etməsi

1743-1755 - Hacı Çələbi xanın hakimiyyəti

1747-1759 - Dərbəndli Məmmədhüseyn xanın hakimiyyəti

1747-1760 - Gəncəli Şahverdi xanın hakimiyyəti

1747-1762 - Bakılı Mirzə Məhəmməd xanın hakimiyyəti

1747-1786 - Talışda Cəmaləddin Mirzə bəyin (Qara xanın) hakimiyyəti

1748 - Bayat qalasının tikilməsi. Əmiraslan xanın özünü İran hakimi elan etməsi

1748-ci ilin sonu - Adil şahın taxtdan salınması

1748-1763 - Qarabağlı Pənahəli xanın hakimiyyəti

1751 - Məhəmmədhəsən xan Qacarın Şuşaya yürüşü

1752 - Gürcü çarları Teymuraz və II İraklinin Şəki xanlığına yürüşü

1755 - Hacı Çələbi xanla qubalı Hüseynəli xan arasında toqquşma

1755-1779 - Şəkili Hüseyn xanın hakimiyyəti

1757 - Pənahabad (Şuşa) qalasının inşası. Salyan sultanlığının Quba xanlığına birləşdirilməsi

1758-1789 - Qubalı Fətəli xanın hakimiyyəti

1758-1763 - Əsgəran qalasının tikilməsi

1759 - Urmiyalı Fətəli xan Əfşarın Şuşaya hücumu

1760-1780 - Gəncəli Məhəmmədhəsən xanın hakimiyyəti

1760 - Məhəmmədhəsən xan Qacarın Şuşaya yürüşü

1761 - Kərim xan Zəndin Qarabağa yürüşü. Dərbəndin Quba xanlığına birləşdirilməsi

1763-1786 - Xoylu Əhməd xanın hakimiyyəti

1763 - Məhəmməd Səid xanın Yeni Şamaxını ələ keçirməsi

1768 - Şamaxı xanlığının Quba və Şəki xanlıqları arasında bölüşdürülməsi. Cavad xanlığının Quba xanlığına birləşdirilməsi

1768-1784 - Bakılı Məlikməhəmməd xanın hakimiyyəti

1772 - Şəki şəhərinin yeni əraziyə köçürülməsi

1774, iyul - Əmir Həmzənin başçılıq etdiyi rus qoşunlarının Dərbəndi mühasirəyə alması

1774, avqust - General de-Medemin başçılıq etdiyi rus qoşunlarının Dərbəndə gəlməsi

1779 - Qarabağlı İbrahim xanın bakılı Məlikməhəmməd xanı həbs etməsi

1779-1781 - Şəkili Əbdülqədir xanın hakimiyyəti

1780-1781 - Qubalı Fətəli xanın Qarabağa yürüşləri

1781-1795 - Şəkili Məhəmmədhəsən xanın hakimiyyəti

1783, 24 iyul - Kartli-Kaxeti çarlığının Rusiya himayəsinə keçməsi haqqında Georgiyevsk müqaviləsinin imzalanması

1783-1804 - Gəncəli Cavad xanın hakimiyyəti

1785 - Xoylu Əhməd xanın Təbrizə yürüşü

1786-1814 - Mir Mustafa xanın hakimiyyəti

1795 - Ağa Məhəmməd şah Qacarın Cənubi Qafqaza birinci yürüşü

1795, iyun-iyul - Şuşa qalasının Ağa Məhəmməd şah Qacarın qoşunları tərəfindən mühasirəyə alınması

1795-1806 - Şəkili Səlim xanın hakimiyyəti

1796, aprel - V. Zubovun başçılığı ilə rus qoşunlarının Azərbaycana yürüşü

1796-1806 - Qarabağlı İbrahim Xəlil xanın hakimiyyəti

1797 - Ağa Məhəmməd şah Qacarın Cənubi Qafqaza ikinci yürüşü

1797, 4 iyul - Ağa Məhəmməd şahın Şuşada qətlə yetirilməsi

1801 (əvvəli) - İran-İngiltərə müqaviləsi

1801, 12 sentyabr - Kartli-Kaxetiya çarlığının Rusiyaya birləşdirilməsi haqqında çar manifesti

1802, 26 dekabr - Georgiyevski müqaviləsi

1803, mart - Car-Balakənin Rusiya tərəfindən işğalı

1804, 4 yanvar - Gəncənin Rusiya tərəfindən işğalı

1804, 10 iyul - Rusiya ilə İran arasında diplomatik əlaqələrin kəsilməsi

1804, iyul - Rusiya-İran müharibəsinin başlanması

1805, 14 may - Qarabağ xanlığı ilə Rusiya arasında Kürəkçay müqaviləsi

1805, 27 dekabr - Şirvan xanlığı ilə Rusiya arasında müqavilə

1806, 8 fevral - Sisianovun Bakı yaxınlığında öldürülməsi

1806, iyun - İbrahimxəlil xanın öldürülməsi

1806, iyun - Rus qoşunlarının Şəki xanlığından qovulması

1806, 22 iyun - Rus qoşunları tərəfindən Dərbəndin tutulması

1806, sentyabr - Bakı və Quba xanlıqlarının Rusiya tərəfindən işğal edilməsi

1806, oktyabr - Şəki xanlığının işğalı

1806, dekabr - Rus-türk müharibəsinin başlanması

1809 - İngiltərə-İran müqaviləsi

1810, 15 iyun - Mehrinin ruslar tərəfindən işğalı

1810, avqust - İranla Türkiyə arasında Rusiya əleyhinə hərbi ittifaq bağlanması

1812, 21 dekabr - Kotlyarevskinin Lənkəran xanlığına soxulması

1813, 12 oktyabr - Gülüstan sülhü

1818 - Ağalar haqqında "Əsasnamə"

1819 - Nuxada komendant üsulunun təsisi

1820 - Şirvanda komendant üsulunun təsisi

1822 - Qarabağ xanlığında komendant üsulunun təsisi

1824 - Şuşada hərbi dairə rəisi dəftərxanasının təsis edilməsi

1826 - Lənkəranda komendant üsulunun təsisi

1826, 19 iyul - Abbas Mirzənin Şimali Azərbaycana hücumu

1826, 27 iyul - Gəncə üsyanı

1826, 3 sentyabr - Şamxor döyüşü

1826, 4 sentyabr - Gəncənin yenidən işğalı

1826, 13 sentyabr - Gəncə döyüşü

1826, 9 dekabr - Nuxanın yenidən tutulması

1826, 26 dekabr - Rus qoşunlarının Cənubi Azərbaycana soxulması

1827, 26 may - Naxçıvanın tutulması

1827, 5 iyun - Cavanbulaq döyüşü

1827, 7 iyul - Abbasabadın tutulması

1827, 20 sentyabr - Sərdarabadın süqutu

1827, 26 sentyabr - İrəvanın mühasirəsinin başlanması

1827,1 oktyabr - İrəvan qalasının süqutu

1827, 2 oktyabr - Mərəndin tutulması

1827, oktyabr - Xoyun tutulması

1827, 13 oktyabr - Təbrizin tutulması

1827 - Xanabad (Nuxa yaxınlığında) ipək emalı fabrikinin işə salınması

1828, 28 yanvar - Urmiyanın tutulması

1828, 8 fevral - Ərdəbilin tutulması

1828, 10 fevral - Türkmənçay müqaviləsi

1828, aprel - Rus-türk müharibəsinin başlanması

1829, 2 sentyabr - Ədirnə sülhü

1830 - Car vilayətinin təşkili

1830 - Car-Balakən üsyanı

1830, dekabr - Şuşada ilk qəza məktəbinin açılması

1831, 3 iyun - Yeni ticarət tarifi (yasaqlı tarif)

1831 - Talış üsyanı

1832, 17 yanvar - Bakıda qəza məktəbinin açılması

1833, 8 fevral - Gəncədə qəza məktəbinin açılması

1837 – Quba üsyanı

1838 - Car-Balakəndə kəndli çıxışı

1838 - Şəkidə kəndli üsyanı

1840 - İnzibati məhkəmə islahatı

1841, 5 yanvar - Zaqafqaziyada dövlət əmlakının idarə olunması haqqında qanun

1844 - Qafqaz canişinliyinin təsisi

1844-1845 - Şuşa, Nuxa və Qubada kəndli çıxışları

1846, 14 dekabr - Şamaxı, Dərbənd quberniyalırının təşkili

1848 - Bibiheybətdə dünyada buruq üsulu ilə ilk neft quyusunu qazmaq cəhdi

1848 - Şuşada ilk teatr tamaşası

1849, iyun - İrəvan quberniyasının təşkili

1849 - Gəncədə, Şuşada, Şamaxıda, Bakıda müsəlman məktəblərinin açılması

1850 - Lənkəranda ilk teatr tamaşası

1852 - Car-Balakəndə hərbi idarə üsulunun tətbiqi

1855 - Gədəbəy misəritmə zavodunun işə düşməsi

1857 - Şamaxıda ilk teatr tamaşası

1859 - Şamaxı və Şuşada ilk kütləvi kitabxanaların təşkili

1861, 29 iyun - "Cənubi Qafqaz diyarının mərkəzləşdirilməsi haqqında Əsasnamə"nin təsdiqi

1863, iyun - Zaqatalada üsyan

1864, 21 yanvar - Naxçıvanı İran sərhəddindəki Culfa ilə birləşdirən və Tiflis-İrəvan-Naxçıvan-Culfa teleqraf xəttinin bir hissəsi olan ilk teleqraf xətti istifadəyə verilməsi

1865 - Bakıda 4 sinifli ali ibtidai məktəb Azərbaycanda ilk gimnaziya üçün əsas oldu

1865, 25 avqust - "Simens qardaşları və Ko şirkəti" tərəfindən Gədəbəydə iri misəritmə zavodunun tikilməsinin başa çatdırılması

1868 - Mərkəzi Gəncə (Yelizavetpol) olmaqla Yelizavetpol quberniyasının yaranması

1870, 14 may - aqrar islahat keçirilmişdir.

1872, 17 fevral - Qafqaz və Cənubi Qafqazın iltizamda olan xəzinə neft mənbələrinin müzayiqə yolu ilə xüsusi şəxslərə verilməsi haqqında qaydaların təsdiq olunması

1872, 16 iyun - şəhər əsasnaməsinin təsdiq olunması

1872, avqust - Bakı xəzinə palatasının təsiri

1873, 23 mart - Bakıda M. F. Axundovun "Lənkəran xanının vəziri" pyesinin tamaşasının göstərilməsi

1873 - İlk neft fontanı

1874 - Ərəş qəzasının təşkili

1874 - Bakıda ilk qadın gimnaziyasının fəaliyyətə başlaması

1875, 22 iyul - "Əkinçi" qəzetinin nəşrə başlaması

1878 - İlk neft kəmərinin çəkilişi

1879 - "Nobel qardaşları" firması tərəfindən ilk dəmir yolunun çəkilməsi

1880, yanvar - Bakı rayonunda dəmir yolunun fəaliyyətə başlaması

1882 - Zaqatalada birinci peşə məktəbi təşkil olundu

1883, may - Tiflis və Bakı arasında dəmir yolu fəaliyyətə başladı

1883, iyul - Cəbrayıl və Cavanşir qəzalarının təşkili

1889-1893 - İngilis təbəəsi A. Ukqardtın və onun həmvətənlisi İ. Blissin Ucarda, Yelizavetpolda və Kürdəmirdə biyan kökü emal edən zavodları tikdirmələri

1890, 3 dekabr - Cənubi Qafqaz torpaqlarının sudan istifadə üçün "Sudan istifadə haqqında Əsasnamə"nin qəbul edilməsi

1894 - Rusiyada ilk neft ixracedici sindikat "Bakının neft-zavod sahibləri ittifaqı"nın yaranması

1896 - Bakı-Batum neft kəməri tikintisinin başlanması

1896 - Mərdəkanda Azərbaycanın ilk xüsusi bağçılıq məktəbi açıldı. Məktəb H.Z. Tağıyev tərəfindən təşkil olunmuşdu.

1897 - Bakının ən iri firmalarından biri "H. Z. Tağıyev" firması bir qrup ingilisə Q. Qladstana, D. Kitona, C. Mira və başqalarına satıldı

1897 - Balaxanı-Sabunçu polismeysterliyinin təsis edilməsi

1898 - Bakı neft hasilatına görə ABŞ-ı ötdü

1898 - Quba bağçılıq məktəbinin fəaliyyətə başlaması

1899 - Yelizavetpol quberniyasında "Tovuz" tikinti materialları və sement istehsalı səhmdar cəmiyyəti təsis olundu

1900 - Bakı-Dərbənd dəmiryolu çəkilmişdir.

1900 - Bakıda sosial-demokrat mərkəzinin yaradılması

1900 - Don Səhmdar Torpaq Bankının Azərbaycanın ərazisində fəaliyyətə başladı.

1900, noyabr - Bakı ilə Petrovsk arasında dəmir yolunun istismarı başlandı

1900-cü ilin əvvəli - "Nobel qardaşları" şirkəti və Rotişildin "Mazut" cəmiyyəti kartel müqaviləsi bağladı ("Nobmazut")

1900-cü il 1 may - İmperator II Nikolay "Tiflis, Yelizavetpol, Bakı və İrəvan quberniyaları dövlət kəndlilərinin torpaq təminatının mühüm əsasları"nı təsdiq etdi

1901 - Bakıda ilk müsəlman qadın məktəbi "Tağıyevin qız məktəbi açıldı

1901-ci il - RSDFP-nin Bakı komitəsinin yaradılması

1901-ci il - Bakıda icraçı qrupunun təşəkkül tapması "Nina" mətbəəsinin fəaliyyətə başlaması

1902-ci il - Tiflisdə kənd sahibkarlarının qurultayı

1902-ci ilin yayı - Minvod-Petrovski-Dərbənd xətti Bakı və Tiflis dəmiryol stansiyaları arasındakı teleqraf xətti ilə birləşdirildi

1903-cü il - RSDFP Bakı təşkilatında bolşeviklərə və menşeviklərə parçalanma

1903 - Bakı bulvarının inşası. M. Nağıyevin Yeni Avropa mehmanxanasının tikilməsi

1903 - Tiflisdə Qafqazda Azərbaycan türkcəsində yeganə qəzet "Şərqi-Rus çıxmağa başladı

1903-cü ilin yayı - Bakıda eser təşkilatının yaradılması

1903-cü il - Təzəkənd-Biləsuvar arasında yeni teleqraf xətti çəkildi

1903-cü ilin payızı - Bakıda "spesifiklər" təşkilatının yaradılması

1904-cü il - "Qafqaz kənd təsərrüfatı cəmiyyəti" tərəfındən Ağdaş və İrəvan pambıqçılarının qurultayı keçirildi

1904-cü il oktyabr - Sosial-demokratik "Hümmət" təşkilatının fəaliyyətə başlanması

1904-cü il - İlk kredit idarəsi- "Qarşılıqlı kredit cəmiyyəti" açıldı

1904-cü il dekabr - Bakı fəhlələrinin ümumi tətili, məşhur Konstitusiyasının (27 dekabr) nizamlanması

1905-ci il fevral - Gəncədə "Sosial-federalistlərin türk inqilabi komitəsi"nin yaradılması

1905-ci il 6-9 fevral - Bakıda erməni-müsəlman toqquşmaları

1905-ci il 26 fevral - Qafqazda canişinlik üsul idarəsinin bərpası

1905, 27 sentyabr - Neft sənayeçilərinin Peterburq müşavirəsi

1905-ci ilin yayı - Gəncədə "Qeyrət" qrupunun yaradılması

1905-ci il, avqust - Nijni-Novqorada Ümumrusiya müsəlman ittifaqının (İttifaqi-müsliminin) I (təsis) qurulutayının keçirilməsi

1905-ci il, dekabr - Kadet partiyası Bakı şöbəsinin təşkili

1905-ci il, avqust-sentyabr - "Difai" partiyasının meydana çıxması

1906-cı il, 28 oktyabr - Bakı qrado naçalnikliyinin yaradılması

1906-cı il, aprel - Tiflisdə "Molla Nəsrəddin" jurnalının çapa başlaması

1907-ci il - "Musa Nağıyevin neft sənayesi və ticarət cəmiyyəti" yarandı

1907 - Müsəlman ruhani cəmiyyəti "Səadət”in fəaliyyətə başlaması

1908-ci il - Uluxanlı və Culfa stansiyalarını birləşdirən dəmiryolu çəkilişinin başa çatdırılması

1909-cu il - S. Peterburq beynəlxalq kommersiya bankı Balaxanı kəndində özünün ikinci şöbəsini açdı

1910-cu il - Yelizavetpol quberniyası kənd məktəbləri müəllimlərinin qurultayı

1911-ci il - Culfada İran hesab-borc bankının şöbəsi yaradıldı

1911-ci il - Bakı-Tiflis telefon xətti çəkilib başa çatdırıldı

1911, oktyabr - Bakı "Müsəlman Demokratik Müsavat (Bərabərlik) Partiyasının əsasının qoyulması

1911-Bakı ilk qadın qəzeti "İşıq" nəşr olunub

1912-ci il - "Dağıstanda və Zaqatala dairəsində kəndlilərin bəylərdən və keşkəl sahiblərindən asılılıq münasibətlərinin ləğv edilməsi haqqında" qanun IV Dövlət duması tərəfindən təsdiq edildi

1912-ci il, 16 avqust - Gəncə şəhərində Tiflis kommersiya bankının şöbəsi açıldı

1912-ci il, 20 dekabr - Çar tərəfindən Stolıpin aqrar siyasətinin müəyyən məhdudluqla özündə əks etdirən canişin layihəsi təsdiq edilib qüvvəyə mindi

1913-cü il - Lənkəranda Rus-Asiya bankının şöbəsinə çevrilən komissionerliyi açıldı

1913-cü il - Astarada İran hesablama borc agentliyinin şöbəsi açıldı

1913-cü il - Londonda "Yeni Şibayev neft komissiyası" yaradıldı

1913-cü il - "Xəzər gəmiçiliyi" yaradıldı

1913-cü il - Bakı ilə Tiflis arasında birbaşa teleqraf əlaqəsi yaradıldı

1913-cü il, 7 iyul - Çarın sərəncamı ilə "Dağıstanda və Zaqatala dairəsində kəndlilərin bəylərdən və keşkəl sahiblərindən asılılıq münasibətlərinin ləğv edilməsi haqqında" qanun qüvvəyə mindi

1914-1918 - M. Nağıyevin vəsaiti ilə xəstəxana tikilmişdi

1914-cü - "M. Q. Əlibəyovun məftil-kanat və başqa mexaniki istehsal səhmdar cəmiyyəti" təşkil olundu

1914 - Gəncədə Müəllimlər Seminariyası açılmışdır

1914-cü il - Bakı tacir bankı yaradıldı

1914-cü il, 25 iyun - Qarşılıqlı kənd təsərrüfatı kredit cəmiyyəti açıldı

1914-1918-ci illər - I Cahan savaşı

1915, 15 iyun - Bakı HSK-nın yaradılması

1916 - Bakı Müəllimlər Seminariyasının fəaliyyətə başlaması

1916 - "Müsəlman dram cəmiyyəti yaradıldı

1917, 3 mart - Yelizavetpolda Türk Ədəmi-Mərkəziyyət Partiyasının təşkili

1917, 3 mart - Cənubi Qafqazda mülki hakimiyyət yeni yaradılmış Xüsusi Zaqafqaziya Komitəsinə-OZAKOM -a verildi

1917, 15-20 aprel - Bakıda Qafqaz müsəlmanları qurultayı keçirilməsi

1917, 1-8 may - Zaqafqaziya Komissarlığının təşkili

1918, yanvar - Yelizavetpol qəzasında azərbaycanlıların soyqırımı

1918, 23 fevral - Zaqafqaziya seyminin açılması. Zaqafqaziya hökumətinin təşkili

1918, mart-aprel - Bolşevik-daşnak qüvvələri tərəfindən azərbaycanlıların soyqırımı

1918, 27 may - Azərbaycan Milli Şurasının təşkili. Azərbaycanın Müstəqilliyi Aktının qəbulu

1918, 28 may - Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin elan edilməsi

1918, 28 may - Azərbaycanın İstiqlaliyyəti haqqında Aktın (Əqdnamə) qəbul edilməsi

1918, 4 iyun - Azərbaycan və Osmanlı hökumətləri arasında Sülh və Dostluq müqaviləsinin imzalanması

1918, 16 iyun - Azərbaycan Cümhuriyyəti Milli Şurasının və Hökumətinin Tiflisdən Gəncəyə köçürülməsi

1918, 26 iyun - Azərbaycan Milli Ordusunun yaradılması

1918, 26 iyun - Azərbaycan (türk) dilinin Azərbaycan Cümhuriyyətinin dövlət dili elan edilməsi

1918, 31 iyul - Bakı Xalq Komissarları Şurasının süqutu

1918, 4 avqust- İlk ingilis qoşun dəstəsinin Bakıya gəlməsi

1918, 17 sentyabr – Azərbaycan hökumətinin Bakıda fəaliyyətə başlaması

1918, 9 noyabr - Azərbaycan Cümhuriyyətinin Dövlət Bayrağı haqqında qanunun qəbul edilməsi

1918, 7 dekabr - Azərbaycan Cümhuriyyəti Parlamentinin açılışı

1918, 26 dekabr - Gürcüstan və Azərbaycan arasında tranzit müqaviləsinin imzalanması

1919, 15 yanvar - Qarabağ general-qubernatorluğunun yaradılması

1919, 15 yanvar - Azərbaycan Cümhuriyyəti Silahlı Qüvvələri Baş Qərargahının təşkili

1919, 5 aprel - Hərbi Nazirliyin Bakıya köçürülməsi

1919, iyun - Ərazi bütövlüyünü birgə qorumaq haqqında Azərbaycan Gürcüstan Hərbi Müdafiə Aktının imzalanması

1919, 11 avqust - Cümhuriyyət Parlamentinin Azərbaycan vətəndaşlığı haqqında qanunu qəbul etməsi

1919, 24 avqust - İngilislərin Bakını tərk etməsi

1919, 28 avqust - Azərbaycan Dövlət Bankının yaradılması haqqında qanunun qəbul edilməsi

1919, 23 noyabr - Tiflisdə Azərbaycan və Ermənistan tərəfdarları arasında baş verən bütün münaqişələrə son qoyulmasını və sərhəd məsələsinin sülh yolu ilə həll edilməsini nəzərdə tutan müqavilənin imzalanması

1920, 11 yanvar - Paris Sülh Konfransında Antanta Ali Şurasının Azərbaycanın müstəqilliyini de-fakto tanıması

1920, 11-12 fevral - Bakıda fəhlə klubu binasında Azərbaycan kommunistlərinin I qurultayı.

1920, 24 aprel - RK (b)P Qafqaz Ölkə Komitəsi, AK(b)P MK və BK partiya təşkilatlarını hərbi vəziyyətdə elan edirlər.

1920, 20 mart - Azərbaycan-İran müqaviləsinin bağlanması. Bu müqaviləyə əsasən Azərbaycanın İran tərəfindən de-yure tanınması

1920, 23 mart - Azərbaycan və Gürcüstan arasında ticarət müqaviləsinin imzalanması

1920, 27-28 aprel - XI Qızıl Ordunun hissələri rəsmi elan etmədən Azərbaycanın şimal sərhədlərini keçdilər, həmin gün axşam saat 11 -də Parlamentə ultimatum təqdim edildi, hakimiyyətin Azərbaycan kommunistlərinə verilməsi haqqında qərar imzalandı, 28 apreldə XI Qızıl Ordunun zirehli qatarları Bakını işğal etdi.

1920, 28 aprel - Azərbaycan Müvəqqəti İnqilab Komitəsinin iclasında Azərbaycan SSR Xalq Komissarları Sovetinin birinci heyəti təşkil edildi.

1920, 28 aprel - mayın əvvəlləri - Qəza inqilab komitələrinin təşkili.

1920, 30 aprel - Azərbaycan Müvəqqəti İnqilab Komitəsinin və Azərbaycan K (b)P MK-nın orqanı "Kommunist" qəzetinin ilk sayının çap edilməsi.

1920, 30 aprel - XI Qızıl Ordu hissələrinin Şamaxı və Salyanı işğal etməsi.

1920, 3,4 may - XI Qızıl Ordu hissələrinin Lənkəranı və Astaranı işğal etməsi.

1920, 5 may - Azərbaycan İnqilab Komitəsinin xanların, bəylərin, mülkədarların, həmçinin monastırların, kilsələrin, məscidlərin bütün torpaqlarının, vəqf yerlərinin müsadirə edilib kəndlilərə paylanması haqqında dekret verməsi.

1920, 7 may - Azərbaycan İnqilab Komitəsinin Azərbaycan SSR-in Qızıl Ordu və Qızıl Donanmasının təşkili haqqında dekret verməsi.

1920, 11 may - XI Qızıl Ordu hissələrinin Zaqatalaya soxulması.

1920, 12 may - Azərbaycan İnqilab Komitəsinin xalq məhkəmələrinin təşkili haqqında dekreti.

1920, 12 may - Azərbaycan Daxili İşlər Komissarlığının Azərbaycanda hər cür zümrə, təbəqə və vətəndaş rütbələrinin, mənsəblərinin ləğvi haqqında dekreti.

1920, 12 may - XI Qızıl Ordu hissələrinin Şuşanı işğal etməsi.

1920, 16 may - N. Nərimanovun Moskvadan Bakıya gəlməsi.

1920, 24 may - Azərbaycan İnqilab Komitəsinin neft sənayesinin milliləşdirilməsi haqqında dekreti.

1920, 25-31 may - Gəncədə sovet hakimiyyəti əleyhinə üsyan.

1920, 27 may - Azərbaycan Fəhlə-Kəndli Müdafiə Şurasının təşkili.

1920, iyun - teatrların milliləşdirilməsi haqqında dekret. Azərbaycan Dövlət Teatrıının yaradılması

1920, 5-15 iyun - Nuru paşa və polkovnik Zeynalovun başçılığı ilə Şuşada sovet hakimiyyəti əleyhinə üsyan.

1920, 6 iyun - Azərbaycan İnqilab Komitəsinin Xəzər ticarət donanmasının milliləşdirilməsi haqqında dekreti.

1920, 9-20 iyun - Zaqatalada sovet hakimiyyəti əleyhinə üsyan.

1920, 11 iyun - Azərbaycan İnqilab Komitəsinin bankların milliləşdirilməsi haqqında dekreti.

1920, 19 iyun - Fətəli Xan Xoyskinin muzdlu erməni qatilinin əli ilə Tiflisdə qətlə yetirilməsi.

1920, 16-19 iyul - Azərbaycan Kommunist Gənclər İttifaqının birinci qurultayı.

1920, 28 iyul - XI Qızıl Ordunun birinci Qafqaz polku Naxçıvana daxil oldu və sovet hakimiyyəti elan edildi.

1920, 1-7 sentyabr - Bakıda Şərq xalqlarının birinci qurultayı.

1920, 20 sentyabr - Təbrizdə ingilis imperalistləri və şah istibdadı əleyhinə 1920-ci il aprelin 7-də M. Xiyabaninin rəhbərliyi altında başlanmış üsyanın yatırılması. M. Xiyabaninin qətli.

1920, 23 sentyabr - Azərbaycan İnqilab Komitəsinin kənd yoxsul komitələrinin təşkili haqqında dekreti.

1920, 30 sentyabr - Moskvada RSFSR ilə Azərbaycan SSR arasında hərbi iqtisadi ittifaq haqqında müqavilə bağlanması.

1920, 1-10 noyabr 1920-ci ilin yayında - XI Qızıl Ordunun xüsusi şöbəsi tərəfindən həbs edilmiş M. Ə. Rəsulzadənin İ. V. Stalinin göstərişi ilə həbsdən azad edilməsi və İ.V.Stalinlə bir qatarda Bakıdan Moskvaya aparılması.

1920, 15 dekabr - Azərbaycan İnqilab Komitəsinin "Vahid dövlət arxiv fondunun təşkili və Xalq Maarif Komissarlığı yanında Mərkəzi Dövlət Arxivinin yaradılması haqqında" dekreti.

1921, yanvar - Bakıda Azərbaycan Politexnik İnstitutunun açılması.

1921, yanvar - Azərbaycan Dövlət Arxivinin fəaliyyətə başlaması.

1921, 11-18 fevral - Azərbaycan Kommunist (b) Partiyasının III qurultayı.

1921, 16 mart - RSFSR və Türkiyə Respublikası arasında dostluq müqaviləsinin imzalanması.

1921, 19 may - I Ümumazərbaycan Sovetlər qurultayında Azərbaycan SSR Konstitusiyasının qəbul edilməsi.

1921, iyul - Azərbaycan SSR XKS-nin Bakıda birinci kişi pedaqoji institutunun yaradılması haqqında dekreti.

1921, 26 avqust - Azərbaycan SSR XKS-nin Konservatoriyanın təşkili haqqında dekreti.

1921, sentyabr - Azərb. K(b)P MK və Azərb. SSR XKS-nin Azneftkomun müstəqil Azərneft trestinə çevrilməsi haqqında qərar qəbul etməsi.

1921, 13 oktyabr - Qars şəhərində RSFSR-in iştirakı ilə Azərbaycan, Ermənistan və Gürcüstan Sovet Sosialist Respublikaları ilə Türkiyə arasında müqavilə imzalanması.

1921, noyabr - Bakıda Ali qadın pedaqoji institutunun açılması.

1922, 17 yanvar - Azərbaycan Dövlət Dram Teatrının təntənəli açılış gecəsi.

1922, 25 yanvar - Naxçıvan MSSR-in I Sovetlər qurultayının açılması.

1922, 27 yanvar - Azərbaycan Kommunist (b) Partiyasının IV qurultayı.

1922, 12 mart - Zaqafqaziya Sovet Sosialist Respublikaları Federativ İttifaqının (ZSSRFİ) təşkili.

1922, 28 aprel - 3 may - II Ümumazərbaycan Sovetlər qurultayı.

1922, 20 oktyabr - Azərbaycan SSR MİK-nın latın əlifbasının əski əlifba ilə bərabər hüquqa malik olması haqqında dekreti.

1922, 2 noyabr - C. Məmmədquluzadənin redaktorluğu ilə nəşrini davam etdirən "Molla Nəsrəddin" satirik jurnalının Bakıda buraxılan ilk sayı çapdan çıxmışdır.

1922, 7 noyabr - Bakıda böyük satirik M. Ə. Sabirin abidəsinin təntənəli açılışı.

1922, 13 dekabr - I Zaqafqaziya Sovetlər qurultayında ZSFSR Konstitusiyasının qəbulu, Zaqafqaziya Sovet Sosialist Federativ İttifaqının Zaqafqaziya Sovet Federativ Sosialist Respublikası şəklində yenidən təşkil edilməsi.

1922, 30 dekabr – SSRİ I Sovetlər qurultayı. Sovet Sosialist Respublikaları İttifaqının təşkili.

1923, 12-15 mart - AK (b)P V qurultayı.

1924, 18 mart - Azərbaycan XKS və MİK-nın "Azərbaycan SSR əhalisi içərisində savadsızlığın ləğvi haqqında" qərarı.

1923, aprel - "İliç buxtası" neft mədəninin əsasının qoyulması.

1923, 23 may - Azərbaycan Mərkəzi Dövlət kitabxanasının təntənəli açılışı.

1923, iyun - Azərbaycan Arxeologiya Komitəsi təşkil olundu.

1923, 7 iyul - Dağlıq Qarabağ Muxtar Vilayətinin təşkili.

1923, 20 oktyabr - Azərbaycan MİK "Yeni Azərbaycan əlifbasının dövlət əlifbası kimi tanınması haqqında" dekret qəbul etdi.

1923, 2 noyabr - Azərbaycanı Tədqiq və Tətəbbö Cəmiyyətinin əsasının qoyulması.

1923, noyabr - "Şərq qadını" (indiki “Azərbaycan qadını") adlı ədəbi, ictimai, siyasi jurnalın nəşrə başlaması.

1924, 3 fevral - Bakıda tramvay nəqliyyatının işə salınması.

1924, 9 fevral - Naxçıvan Muxtar Sovet Sosialist Respublikasının (Nax. MSSR) təşkil edilməsi.

1924 mart - Xalq Maarif Komissarlığı "Qədim abidələrin qeydə alınması və onların mühafizəsi" haqqında qərar qəbul etdi.

1924, 5-9 may - AK (b)P VI qurultayı.

1924, 17 iyul - "Rədd olsun savadsızlıq" cəmiyyəti şöbəsinin Azərbaycanda təşkili.

1924, 6 oktyabr - Azərbaycan kənd təsərrüfatı kooperasiyası ittifaqının - "Göybirliyi"nin təşkili.

1925, 10-16 mart - IV Azərbaycan Sovetlər qurultayı.

1925,19 mart - N. Nərimanovun Moskvada vəfatı.

1926, 3 fevral - Azərbaycan SSR-in sənayeləşdirilməsi üzrə komissiya yaradılması.

1926, 25 fevral 5 mart - Bakıda I Ümumittifaq türkoloji qurultayı.

1926, 6 iyul - Bakını Balaxanı - Sabunçu rayonu ilə birləşdirən, SSRİ - də birinci elektrik dəmir yolunun təntənəli açılışı.

1926, iyul - Tiflisdə Azərbaycan dilində "Dan ulduzu" adlı aylıq ədəbi-ictimai jurnalının 1-ci sayı çapdan çıxmışdı.

1926, 6 noyabr - Efırdə ilk dəfə "Danışır Bakı" sözlərinin səslənməsi - Azərbaycanda müntəzəm radio verlişlərinə başlanması.

1927, 18 mart - V Ümumazərbaycan Sovetlər qurultayı.

1927, may - Yeni türk əlifbasının Ümumittifaq mərkəzi komitəsi təsis edilmişdi.

1927, 12-18 noyabr - AK (b)P VIII qurultayı.

1928, 13-16 yanvar - Azərbaycan proletar yazıçılarının I qurultayı. Azərbaycan proletar yazıçıları Assosasiyasının yaranması.

1928, 22 iyul - Azərbaycan SSR MİK və Azərbaycan SSR XKS-nin məcburi qaydada yeni - latın qrafıkalı əlifbaya keçilməsi haqqında qərarı.

1928, dekabr - Bakıda Azərbaycan aşıqlarının I qurultayı.

1929, 1 yanvar - Azərbaycanda latın əlifbasına keçilməsi.

1929, 6-14 mart - AK (b)P IX qurultayı.

1929, may - Azərbaycan Politexnik institutu kənd təsərrüfatı fakultəsinin Azərbaycan kənd təsərrüfatı İnstitutuna (AKTİ) çevrilməsi.

1929, 22 oktyabr - Azərbaycan MİK yanında Azərbaycan Elmi - Tədqiqat İnstitutunun (Az. DETİ) açılması.

1930, fevral - Uzunluğu 822 km olan Bakı-Batum neft kəməri istifadəyə verildi.

1930, 10 mart - Bakı Sənaye Akademiyası fəaliyyətə başlayır.

1930, mart - Bərdə və Qasım İsmayılov rayonlarında respublikada birinci MTS-in təşkili.

1930, 31 may - 4 iyun - AK(b) P X qurultayı.

1930, iyun - Azərbaycan Tibb İnstitutunun yaradılması.

1930, 28 avqust - AK (b) P MK bürosunun "Azərb. SSR-də ümumi icbari təhsilə keçilməsi haqqında" qərarı.

1931, 19-25 yanvar - AK (b) P XI qurultayı.

1931, 8-16 fevral VII - Ümumazərbaycan Sovetlər qurultayı.

1931, 31 mart - Azərbaycan neft sənayesinin birinci beşillik planını iki il yarıma yerinə yetirməsi münasibətilə Azərneftin 54 nəfər işçisinin Lenin ordeni ilə təltif edilməsi.

1932, 19-25 yanvar - AK (b) P XI qurultayı.

1932, sentyabr - SSRİ Elmlər akademiyası Zaqafqaziya Filialı Azərbaycan Bölməsinin (EA ZFAB) yaradılması.

1933, 10 dekabr - Bağırov Mir Cəfər Abbas oğlu AK (b) P MK - nin birinci katibi seçilir.

1934, 11-14 yanvar - AK (b) P XII qurultayı.

1934, 13-17 iyun - Azərbaycan sovet yazıçılarının I qurultayı.

1934, noyabr - Azərbaycan Dövlət Universitetinin bərpa edilməsi.

1935, 11-17 yanvar - VIII Ümumazərbaycan Sovetlər qurultayı.

1935, oktyabr - SSRİ EA Zaqafqaziya Filialı Azərbaycan Bölməsinin  (Az.OZFAN) SSRİ EA Azərbaycan Filialına (Az.FAN) çevrilməsi.

1937, 14 mart - Azərbaycan IX Fövqəladə Sovetlər qurultayında Azərbaycan SSR-in yeni Konstitusiyasının qəbulu.

1937, 3-9 iyun - AK (b) P XIII qurultayı.

1937, 17 sentyabr - Naxçıvan MSSR-in yeni Konstitusiyasının qəbulu.

1938, 11-14 mart - Azərbaycan aşıqlarının II qurultayı.

1938, 5-14 aprel - Moskvada Azərbaycan incəsənətinin birinci dekadası.

1938, 7-14 iyun - AK (b) P XIV qurultayı.

1939, 25 fevral - AK (b) P XV qurultayı.

1939 2 sentyabr - İkinci Dünya müharibəsinin başlanması.

1940, 1 yanvar - Azərbaycan yazısının rus qrafikası əsasında yeni əlifbaya keçilməsi.

1940, 12-16 mart - K (b) P XVI qurultayı.

1940, 6 may - Samur-Dəvəçi kanalının 1 növbəsinin açılışı.

1940, 15-28 may - Moskvada Azərbaycan ədəbiyyatı ongünlüyü.

1940, 23-25 oktyabr - Azərbaycan Rəssamlar İttifaqının birinci təsis qurultayı.

1941, 22 iyun - Faşist Almaniyasının SSR-yə hücumu.

1941, 28 iyun - Azərbaycan SSR-də bütün işin müharibənin tələblərinə uyğun qurulması.

1941, avqust - 402-ci Azərbaycan milli diviziyanın yaradılması.

1941 avqust - SSRİ və Böyük Britaniya qoşunlarının İrana (Cənubi Azərbaycana) müdaxiləsi.

1941, oktyabr - 223-cü Azərbaycan milli diviziyanın yaradılması.

1941, dekabr - İsrafıl Məmmədovun Sovet İttifaqı Qəhrəmanı fəxri adına layiq görülməsi.

1941-1945 - Cənubi Azərbaycanda milli demokratik hərəkatının birinci mərhələsi.

1942, fevral-mart - 416-cı Azərbaycan milli diviziyanın yaradılması.

1942, may - 77 Azərbaycan milli diviziyanın yenidən komplektləşdirilməsi.

1942, avqust-sentyabr - 271-ci Azərbaycan milli diviziyanın yaradılması.

1942, 9 sentyabr - Azərbaycan SSR-də hərbi vəziyyət elan edilməsi.

1943-cü ilin payızı - Berlində mühacir Azərbaycan Parlamenti və hökumətinin seçilməsi.

1945, 23 yanvar - Azərbaycan SSR Elmlər Akademiyasının yaradılması.

1945, 9 May - Faşist Almaniyası üzərində qələbə.

1945, 2 sentyabr - Yaponiya üzərində qələbə.

1945-1954 - Mingəçevir SES-nin tikilib istifadəyə verilməsi.

1946 iyun - Təbriz Universitetinin açılması.

1946 dekabr - Cənubi Azərbaycanda milli-demokratik hərəkatın süqutu.

1947 23 dekabr - 10 mart - SSRİ Nazirlər Sovetinin Ermənistan SSR-dən azərbaycanlıların deportasiya edilməsi haqqında qərarları.

1948 - Xəzər dənizində dünyada ilk olaraq neft-mədən estakadasının qurulması.

1948, iyun - Bakıda Xarici Dillər İnstitutunun yaradılması

1948, 11 noyabr - Mingəçevir şəhərinin salınması

1949 - Azərbaycan SSR-də icbari yeddilik təhsilə keçilməsi.

1955 - M. Rəsulzadənin Ankarada vəfatı.

1959 - Azərbaycan SSR-də icbari səkkizillik təhsilə keçilir.

1962 - Bakı-Krasnovodsk gəmi-bərə yolunun istifadəyə verilməsi.

1966 - İcbari on illik təhsilə keçilməsi.

1967 - Bakı metropoliteninin 6 stansiyasının işə salınması.

1969, iyul - H. Ə. Əliyevin Azərbaycan KP MK Birinci katibi seçilməsi. Sov.İKP MK Siyasi Bürosunun üzvlüyünə namizəd seçilməsi.

1978, aprel - Azərbaycan SSR yeni Konstitusiyasının qəbul edilməsi.

1982 - H. Ə. Əliyevin Sov. İKP MK Siyasi Bürosuna üzv seçilməsi və SSRİ Nazirlər Sovetinin Birinci müavini təyin edilməsi.

1983 - Bakı-Qroznı neft kəmərinin istifadəyə verilməsi.

1987 - H. Ə. Əliyevin Moskvada öz vəzifəsindən istefa verməsi.

1988, 17 noyabr - Azərbaycanda milli-azadlıq hərəkatının başlanması.

1988, dekabr - Qərbi Azərbaycan torpaqlarından (Ermənistan SSR-dən) azərbaycanlıların kütləvi deportasiyasının başa çatdırılması.

1989, 30 dekabr - Gəncə şəhərinin tarixi adının bərpa edilməsi.

1990, 20 yanvar - Bakıda Sovet ordusunun qanlı qırğın törətməsi.

1990, 19 may - Respublikada "Prezident" institutunun təsisi

1991, 5 fevral - Azərb. SSR-nin adının dəyişdirilərək Azərbaycan Respublikası adlandırılması.

1991, 3 sentyabr - H. Ə. Əliyevin Naxçıvan MR Ali Məclisinin sədri seçilməsi.

1991, sentyabr - Qondarma "Dağlıq Qarabağ Respublikası"nın yaranması.

1991, 18 oktyabr - Azərbaycan Respublikasının Dövlət Müstəqilliyi haqqında Konstitusiya Aktının qəbul edilməsi.

1991, 26 noyabr - DQMV statusunun ləğv edilməsi.

1991, 26 noyabr - Milli Şuranın yaradılması.

1992 ,25-26 fevral - Xocalı faciəsi.

1992, 17-18 may - Laçının düşmən əlinə keçməsi.

1992, 7 iyun - AXC-nin sədri Əbülfəz Əliyevin (Elçibəyin) Respublika Prezidenti seçilməsi.

1992, oktyabr - Azadlığı müdafiə aktına 907 saylı əlavənin qəbul edilməsi

1992, 21 noyabr - Naxçıvanda Yeni Azərbaycan Partiyasının (YAP) yaranması

1993, 3-6 aprel - Kəlbəcərin işğalı

1993, 4 iyun - Gəncə qiyamı

1993, 9 iyun - H. Əliyevin Bakıya gəlməsi

1993, 15 iyun - H. Əliyevin Azərbaycan Respublikası Ali Sovetinin sədri seçilməsi- "Qurtuluş" günü

1993, 23 iyul - Ağdamın işğalı

1993, 18 avqust - Cəbrayılın işğalı

1993, 21-23 avqust - Cənub bölgəsində qiyamın yatırılması

1993, 23 avqust - Fizulinin işğalı

1993, 31 avqust - Qubadlının işğalı

1993, 24 sentyabr - Azərbaycanın MDB-yə daxil olması

1993, 3 oktyabr - H. Əliyevin Azərbaycan Respublikasının Prezidenti seçilməsi

1993, 30 oktyabr - Zəngilanın işğalı

1993, 2 noyabr - Prezident H. Əliyevin xalqa müraciəti

1994, 20 sentyabr - "Əsrin müqaviləsi"nin imzalanması

1994, oktyabr - Dövlət çevrilişinə cəhd

1995, mart - Dövlət çevrilişinə cəhd

1995, 12 noyabr - Azərbaycan Respublikası Konstitusiyasının Ümumxalq referendumu yolu ilə qəbul edilməsi və ilk demokratik parlament seçkilərinin keçirilməsi

1996, dekabr - ATƏT-in Lissabon zirvə toplantısı

1998, sentyabr - Tarixi İpək yolunun bərpası üzrə Beynəlxalq Bakı Konfransı

1998, 11 oktyabr - H. Əliyevin ikinci dəfə Respublika Prezidenti seçilməsi

1998, 1 dekabr - Azərbaycan Respublikası Prezidenti H. Əliyevin sərəncamı ilə Milli Təhlükəsizlik Nazirliyinin Akademiyası yaradılmışdır.

1999, noyabr - ATƏT-in İstanbul sammiti

1999, 12 dekabr - Azərbaycanda ilk bələdiyyə seçkiləri

2000, 7 sentyabr - H. Əliyevin minilliyin sammitində çıxışı

2000, 5 noyabr - Respublikada Milli Məclisə növbəti seçkilər

2000, 9 noyabr - Azərbaycan Avropa Şurasının tam hüquqlu üzvlüyünə qəbul edildi

2001, mart - "Azərbaycan Atatürk Mərkəzinin yaradılması

2001, 26-27 aprel - İstanbulda türkdilli ölkə başçılarının VII zirvə toplantısı

2001, 9-10 noyabr - Bakıda Dünya Azərbaycanlılarının I qurultayı

2002, 28 yanvar - ABŞ prezidentinin Azərbaycana dövlət səviyyəsində hər cür, o cümlədən humanitar yardım göstərilməsinə şərti məhdudiyyətlər qoyan 907-ci əlavəni müvəqqəti olaraq dayandırması

2002, 2 may - Bakı İdman-Konsert Kompleksində sərbəst güləş üzrə 45-ci Avropa çempionatının açılışı

2002, 22-23 may - Vatikan dövlətinin başçısı, Roma papası II İohanın Azərbaycan Respublikasına səfəri

2002, 9 iyun - Sankt-Peterburqda Nizami Gəncəvinin heykəlinin açılışı

2002, 7 avqust - Azərbaycan MEA Naxçıvan şöbəsinin yaradılması

2002, 18 sentyabr - Səngəçalda Bakı-Ceyhan əsas ixrac neft-boru kəmərinin təməlinin qoyulması

2002, 30 sentyabr - "Azərbaycan Respublikasında Dövlət dili haqqında qanunun qəbul edilməsi

2002, 18 noyabr - Azərbaycan Respublikasının NATO-nun Parlament Assambleyasına assosiativ üzvlüyə qəbul edilməsi

2003, 27 yanvar - İlham Əliyevin Avropa Şurası Parlament Assambleyasının (AŞPA) sədr müavini və büro üzvü seçilməsi

2003, 2 avqust - İlham Əliyevin Azərbaycan Respublikasının Baş Naziri seçilməsi

2003, 15 oktyabr - Azərbaycan Respublikası Prezidentliyinə alternativ əsasda keçirilən seçkilərdə İlham Əliyevin qələbəsi

2003, 24 noyabr - Prezident İlham Əliyevin "Azərbaycan Respublikasında sosial-iqtisadi inkişafın sürətləndirilməsi tədbirləri haqqında fərmanı

2003, 12 dekabr - Azərbaycan Respublikasının sabiq prezidenti, Ümummilli lider Heydər Əliyevin ABŞ-ın Klivlend klinikasında vəfatı

2004, 11 fevral - Prezident İlham Əliyevin "Azərbaycan Respublikası regionlarının sosial-iqtisadi inkişafı Dövlət Proqramının təsdiq edilməsi haqqında fərmanı

2004, oktyabr - Prezident İlham Əliyevin II Ümumrusiya azərbaycanlılarının II Konqresində iştirakı

2004, noyabr - Təbrizdə Azərbaycan konsulluğunun açılması

2004, dekabr - Azərbaycanda bələdiyyə seçkiləri

2005, 24-26 yanvar - Prezident İlham Əliyevin İran İslam Respublikasına rəsmi səfəri

2005, 6 noyabr-Azərbaycan Respublikasının Milli Məclisinə 3 çağırış seçkilər

2005, 10 mart- Azərbaycan Respublikası Milli Təhlükəsizlik Nazirliyinin həyata keçirdiyi “Qara kəmər” əməliyyatı.

2005, 26 mart  - YAP-ın III Qurultayında Azərbaycan Respublikasının Prezidenti, YAP Sədrinin birinci müavini İlham Əliyev yekdilliklə Yeni Azərbaycan Partiyasının Sədri seçilmişdir

2005,  25 may- Bakı-Tbilisi-Ceyhan neft kəmərinin Azərbaycan hissəsi işə salınıb.

2005, 25 avqust - Azərbaycan Respublikası Prezidenti İlham Əliyevin  cərəncamı ilə  Azərbaycan Turizm İnstitutu yaradılmışdır.

2005, 16 dekabr Azərbaycan Respublikası Prezidenti İ. Əliyevin cərəncamı ilə Fövqəladə Hallar Nazirliyi yaradılmışdır.

2005, 16 dekabr - Azərbaycan Respublikası Prezidenti İ. Əliyevin cərəncamı ilə Dövlət Xüsusi Maşınqayırma və Konversiya Komitəsinin bazasında Мüdаfiə Sənаyеsi Nаzirliyi  yaradılmışdır.

2005, 20 dekabr - Azərbaycan Respublikası Prezidenti İ. Əliyevin fərmanı ilə Milli Təhlükəsizlik Nazirliyinin Akademiyasına Heydər Əliyevin adı verilmişdir

2006, 30 yanvar - Azərbaycan Respublikasının Prezidenti İlham Əliyevin fərmanı ilə həmin vaxta qədər fəaliyyət göst ərən Azərbaycan Respublikasının Mədəniyyət Nazirliyi və Azərbaycan Respublikasının Gənclər, İdman və Turizm Nazirliyi ləğv edilmiş, Azərbaycan Respublikası Mədəniyyət Nazirliyi əsasında Mədəniyyət və Turizm Nazirliyi yaradılmışdır.

2006, 30 yanvar - Azərbaycan Respublikasının Prezidenti İlham Əliyevin fərmanı ilə Azərbaycan Respublikasının Gənclər, İdman və Turizm Nazirliyinin əsasında Azərbaycan Respublikası Gənclər və İdman Nazirliyi yaradılmışdır.

2006, 31 mart - Sumqayıt şəhərində «Azərbaycan Cekli İcması» İctimai Birliyi (ACİİB) təsis edilmişdir.

2006, 22 may - Cənubi Azərbaycanın böyük şəhərlərində türk millətinə sataşan məqalənin yazılmasına qarşı etiraz aksiyası

2007, 1 fevral - Cənubi Azərbaycan BMT-də Təmsil Olunmayan Millətlər və Xalqlar Təşkilatı - UNPO-nun üzvlüyünə qəbul olunub.

2007, 8-9 mart –Bakıda Azərbaycan və türk diaspor təşkilatları rəhbərlərinin I Forumu keçirilmiş və Bakı bəyannaməsi qəbul edilmişdir.

2007, 12 iyun- Azərbaycan Respublikası Dövlət Sərhəd Xidməti Akademiyası yaradılmışdır

2008, yanvar - Azərbaycanda sahibkarlıq subyektlərinin üçün “vahid pəncərə” mexanizmi tətbiq olunmağa başlamışdır.

2008, 7 aprel -Azərbaycan Respublikası Prezidentinin 2007-ci il 16 aprel tarixli 2090 nömrəli Sərəncamı ilə təsdiq edilmiş "2007-2015-ci illərdə Azərbaycan gənclərinin xarici ölkələrdə təhsili üzrə Dövlət Proqramı"nın icrası ilə bağlı əlavə tədbirlər barədə sərəncam imzalamışdır.

2008, may – Azərbaycan ilk dəfə Avroviziya Mahnı Müsabiqəsına qatılmışdır.

2008, 2 iyun - Azərbaycan Respublikası Fövqəladə Hallar Nazirliyinin Akademiyası yaradılmışdır.

2008, 15 oktyabr- Azərbaycan Respublikası prezidenti seçkiləri keçirilmiş və prezident İlham Əliyev yenidən qalib gələrək ikinci müddətə prezident səlahiyyətlərinin icrasına başlamışdır.

2009,  18 mart - “Azərbaycan Respublikasının Konstitusiyasına əlavələr və dəyişikliklər edilməsi haqqında” Azərbaycan Respublikasının Referendumu keçirilmişdir.

2009, 30 aprel- Azərbaycan Dövlət Neft Akademiyasında terror hadisəsi

2009, 23 dekabr-- Azərbaycanda bələdiyyə seçkiləri

2009, 20 dekabr-Azadlıq prospekti metrostansiyası istifadəyə verilmişdir.

2010, 15 yanvar-saat 5.10 dəqiqədə Azərbaycanın 9 milyonuncu sakini dünyaya gəlib

2010, 20 yanvar- Bakıda 20 Yanvar abidə-kompleksinin açılışı olmuşdur.

2010, 7 noyabr- Azərbaycan Respublikasının Milli Məclisinə 4-cü çağırış seçkilər

2010, 14 iyul- Azərbaycan Respublikası Prezidenti İlham Əliyev “2009-cu il 18 mart tarixli referendum nəticəsində qəbul edilmiş “Azərbaycan Respublikasının Konstitusiyasına əlavələr və dəyişikliklər edilməsi haqqında” Azərbaycan Respublikasının Referendum Aktının tətbiqi ilə bağlı fərman imzalamışdır.

2011, 14 fevral - saat 21:00-da Azərbaycanın yeni televiziya kanalı olan "Mədəniyyət" kanalı işə başlamışdır.

2011, 21 yanvar- Azərbaycan Respublikası Prezidenti İlham Əliyev "Dünya Azərbaycanlılarının III Qurultayının keçirilməsi haqqında Sərəncam imzalamışdır.

2011, 27 yanvar-Azərbaycan Respublikasının Prezident Administrasiyasının rəhbəri Ramiz Mehdiyevin sədrliyi ilə Korrupsiyaya qarşı mübarizə üzrə Komissiyanın geniş iclası keçirilmiş və  Azərbaycanda antikorrupsiya kampaniyasına başlanılmışdır.

2011, 14  may- 56-cı Avroviziya Mahnı Müsabiqəsində müsabiqədə dördüncü dəfə iştirak edən Azərbaycan Respublikası Eldar Qasımov və Nigar Camal duetinin ifa etdiyi “Running Scared” mahnısı ilə birinci yeri tutmuşdur.

2011, 5-6 iyul- Bakıda "Dünya Azərbaycanlılarının III Qurultayı keçirilmişdir.

2011, 20 iyul- Azərbaycan Respublikası Prezidenti İlham Əliyev  “Azərbaycan Respublikasında 2011-ci ilin “Turizm ili” elan edilməsi ilə bağlı Tədbirlər Planı”nın təsdiq olunması haqqında sərəncam imzalamışdır.

2011, 8 sentyabr - Azərbaycan Respublikası Prezidenti İlham Əliyev  Bakı şəhərinin 2020-ci ilin Yay Olimpiya Oyunlarını keçirmək üçün namizədliyinin irəli sürülməsi ilə bağlı tədbirlərin həyata keçirilməsi üzrə Təşkilat Komitəsinin yaradılması barədə sərəncam imzalamışdır.

2011, 23-24 sentyabr - Azərbaycanda Vətəndaş Cəmiyyətinin İnkişafına Yardım Assosiasiyasının (AVCİYA) təşkilatçılığı ilə Azərbaycan Respublikasının dövlət müstəqilliyinin iyirminci ildönümünə həsr olunmuş Beynəlxalq bayram tədbirləri keçirilmişdir.

2011, 25 sentyabr - Bakıda, Heydər Əliyev adına İdman-Konsert Kompleksində boks üzrə dünya çempionatının təntənəli açılış mərasimi keçirilmişdir.

2011, 3 oktyabr - Bakının mərkəzində yerləşən “Hilton Bakı” otel kompleksinin açılış mərasimi olmuşdur.