Karikatür hakkında

Karikatür (Latince: carrus - şişirtmek demektir) derken insanların veya toplumun durumunu komik şekilde tasvir etmek anlaşılır.

Karikatürler çoğu zaman siyasi içerikli olmuştur. Karikatür sanatıyla ilgilenenler karikatürcü veya karikatür ressamı adlandırılır. Hayatın negatif yönlerini komik şekilde tasvir etmek, insanın dahili noksanlardan temizlemek talebi karikatür sanatının ana prensibidir. 

Karikatürde genelde var olan değerler veya siyasi ilişkileri tenkit eden mizahın resimle ifade olunması söz konusudur. Karikatür kasıtlı olarak verilmiş olayın veya şahsın karakteristik çizgilerini abartılmış veya tahrif edilmiş şekilde tasvir eder.

Azerbaycan tasviri sanatının önemli dallarından biri olan karikatür  tarzı il kez 19. Yüzyılda çıkan mizah dergilerinde yer almıştır.

Azerbaycan’da karikatür sanatının gelişimi 7 Nisan 1906’da Molla Nasreddin adlı haftalık mizah dergisinin yayını ile başlamıştır. Celil Memmedguluzade «Molla Nasreddin» dergisinin naşiri ve genel yayın yönetmeni idi. Bu dergi yayınlandığı 25 yıl boyunca toplumun olumsuzluklarını, kusurlarını çekinmeden, korkmadan ifşa etmiş, Müslümanları cehalet girdabından çıkarmaya çalışmıştır.

İkinci Dünya Savaşı döneminde genel olarak vatanseverlik konusunda propaganda resimleri, Faşizm karşıtı karikatürler  büyük etki gücüne sahiptir idi. Karikatürcü ressamlar S.Şerifzade, S.Salamzade, M.Vlasov ve diğerlerinin bu alanda hizmeti büyüktür. 

1952’de “Kirpi” dergisinin yayınlanmasıyla Azerbaycan’da karikatür sanatının gelişiminde yeni geleneklerin temeli atılmıştır. Necefgulu, H.Aliyev, Z.Kerimbeyli, P.Şandin, E.Zeynalov, A.Alesgerov, A.Guliyev vd. ressamlar bu derginin sayfalarında toplumdaki kusur ve sorunları genelde karikatür yoluyla eleştirilmişlerdir.

 Karikatür türüne olan ilginin artmasıyla boya ressamlarının bu alana kaydığı görülmüştür. 1950-1960’lı yıllarda Azerbaycan’ın ünlü ressamları M.Abdullayev, T.Salahov, O.Sadıgzade, K.Kazımzade, A.Hacıyev, G.Mustafayeva ve diğerleri bu alanda güzel eserler ortaya koymuşlar. 

1960-1970’li yıllarda R.Gedimov, A.Alesgerov, E.Abdullayev, F.Aliyev, M.İsmayılov, E.Avalov, M.Memmedov ve diğer ressamların bu alandaki faaliyetleri Azerbaycan karikatür sanatının zenginleşmesine neden olmuştur.            

1980-90’lı yıllarda bağımsız Azerbaycan’ın karikatür sanatı yeni evreye girmiştir. Muasır dünya karikatür sanatı standartlarına cevap veren, aynı zamanda milli ve manevi köklere bağlı olan karikatürcülerin uluslararası karikatür yarışmalarına katılması ve elde ettikleri başarılar Y.Esedov, E. Mirzeyev, H.Nesiroğlu, S.Ceferli, K.Abdin, G.Alizade, R.Şerif, S.Soltanlı, B.Hacızade vd. ressamlarımızın adıyla bağlıdır.

2006 yılında Azerbaycan Karikatürcü Ressamlar Birliği tesis edilmiştir. Bu kurum Dünya Karikatür Teşkilatları Federasyonu (FECO) üyesidir.