Nüfus hareketi ve doğal artım

XX asrın ilk yarısında Azerbaycanda ahali artımını Birinci Cihan Muharebesi, 1918-1920-li yıllarda ülkedeki inkilabi darbeler, kenar ülkelerin baskısı (dış baskı), vatandaş muharebesi, 30-lu yıllardaki dehşetverici toplu represyonlar (30 bin kişiyi kapsayan ahali mahv edilmiştir) eksi yönde etkilemiştir. Mesela, 1913-20 –li yıllarda Azerbaycanda ahali`nin sayı 386,9 bin kişi azalmıştır (% 16,6). İkinci Cihan Muharebesindeki kayıplar da (300 bin kişi) burada ahali`nin azalmasına sebep olan başlıca olaylardandır. Özellikle bu devirde ahalinin en büyük imigrasyonu başlamıştır. Ahali nüfusunun savaştan önceki sayısına yalnız 1955 yılında yeniden ulaşılabilmiştir (3277,2 bin kişi). 

Azerbaycan artık ahali`nin tabii artış göstergelerine göre birinci tip ülkeler grubuna dahil olmaktadır. Ülkede ahali`nin ortalama yaşlılık sınırı 72,2 yıldır ki, bu da kadınlar için 75,0 yıl ve erkekler için 69,4 yıl olarak hesaplanmaktadır. 

O devirdeki olayların ahali nüfusuna olan etkisini görebilmek için 1950 yılına kadar olan zaman onyıllıklara göre verilmemiştir.