Kurultaylar

2001 yılının Kasım ayında Bakü’de Dünya Azerbaycanlılarının I. Kurultayı düzenlenmiştir. Kurultay yurtdışında yaşayan Azerilerin genel amacı olan Azerbaycançılıq fikri etrafında birleşmesi yolunda önem arz etmiş, diaspora hareketinin tarihinde nitelik olarak, yeni aşamanın - yapılanma ve örgütlenme aşamasının temelini atmıştır. Kurultay temsilcilerinin önerileri dikkate alınarak, disaporayla iş alanında devlet politikasının gerçekleştirilmesini sağlamak için Dış Ülkelerde Yaşayan Azerbaycanlılarla İş Üzere Devlet Komitesi oluşturulmuştur. 2002 yılının Aralık ayında kabul edilen “Yabancı ülkelerde yaşayan Azerilerle ilgili devlet politikası hakkında” yasa bu alandaki öncelikli hedefleri ve hukuki ilkeleri belirlemiştir.

16 Mart 2006’da Bakü’de düzenlenen Dünya Azerbaycanlılarının II. Kurultayı diaspora kuruculuğu sürecinde ileriye doğru bir sonraki adım olmuştur. Kurultayda alınan kararlar - Dünya Azerbaycanlılarının II. Kurultayının kararı, kurultayın Cumhurbaşkanına ve dünya Azerbaycanlılarına muracaatı, kurultayın Ermenistan - Azerbaycan Dağlık Karabağ sorunu ile ilgili dünya kamuoyuna, uluslararası örgütlere, yabancı ülkelerin parlamentolarına, devlet ve hükümet başkanlarına, BM Eğitim, Bilim ve Kültür Meseleleri üzere Kurumu’na (UNESCO), Azerbaycan ve Türk diaspora kuruluşlarına muracaatları yurtdışında yaşayan Azerilerin kurultaydan sonraki süreçte somut faaliyet programından oluşmaktadır.

Dünya Azerbaycanlılarının III. Kurultayı Cumhurbaşkanı İlham Aliyev’in “Azerbaycan Cumhuriyeti’nin bağımsızlığının onarılmasının yirminci yıldönümü hakkında” 21 Ocak 2011 tarihli emrine uygun olarak, bu yılın Temmuz ayının 5’de Bakü’de yapılmıştır.

Kurultayda dünyanın 42 ülkesinden 1272 delege, 579 temsilci ve 211 misafir katılmıştır. Kurultayda belirtildiği üzere, geçen 5 sene Azerbaycan’ın Türk dünyasının kültürel ve politik merkezlerinden birine dönüşmesinde önemli olmuştur. 2007 yılında Bakü’de düzenlenen Dünya Azerbaycan ve Türk diaspora teşkilatları yöneticilerinin I. forumu, ayrıca Türk devlet ve topluluklarının XI. dostluk, kardeşlik ve işbirliği kurultayı Türkçe konuşan halkların yaşamında önemli bir olay olmuştur. Azerbaycan Cumhuriyeti Cumhurbaşkanı Sayın İlham Aliyev’in teşebbüsü ile yapılan bu toplantılarda alınan kararlar Türkçe konuşan halkların diaspora teşkilatları arasında verimli işbirliği çalışmalarının kurulmasının istikametlerini belirlemiştir.

Kurultayda Azerbaycan Cumhurbaşkanı İlham Aliyev, tekrar DAİŞ-nın (Dünya Azerbaycanlılarını İlişkilendirme Konseyi) Başkanı seçilmiştir. DAİŞ’in üyelerinin sayısı 107’den 115’e kadar çıkarılmış ve Başkanlık Kurulu iptal edilerek İcra Sekreterliği oluşturulmuştur.

6 Temmuz’da Azerbaycan Cumhurbaşkanı İlham Aliyev’in halklar arasında dostluğun güçlendirilmesi ve Azerbaycan diasporasının gelişimi, ayrıca bilim, kültür, sanat, gazetecilik, beden eğitimi ve spor alanlarındaki hizmetlerine göre bir grup kişinin ödüllendirilmesi ile ilgili 4 Temmuz tarihli emirlerinin uygulanması konusunda tanıtım töreni düzenlenmiştir.

Sonra ise dünya Azerbaycanlılarının III. kurultayının Ermenistan - Azerbaycan, Dağlık Karabağ sorunu ile ilgili dünya kamuoyuna, uluslararası örgütlere, yabancı ülkelerin parlamentolarına, devlet ve hükümet başkanlarına başvurusu kabul edilmiştir.

17-19 Kasım 2007’ye kadar Bakü’de Türk Devlet ve Cemiyetlerinin XI. Dostluk, Kardeşlik ve İşbirliği Kurultayı düzenlenmiştir. Kurultaya 1150 delege katılmış ve 30 ülkeden 550 kadar konuk davet edilmiştir. Kurultayda Türk dünyasınının tüm sorunları tartışılmıştır.

14 Nisan 2009’da Almanya’nın Frankfurt kentinde Avrupa Azerbaycanlıları Kongresinin III. Kurultayı yapılmıştır. Kurultayda Avrupa’da yaşayan Azerilerin örgütlenmesi, milli manevi değerlerin korunması, Azerilerin hak ve özgürlüklerinin korunması, Azerbaycan gerçeğinin dünya kamuoyuna duyurulması ve diğer alanlarda yapılan çalışmaları hakkında bir rapor sunulmuştur. 2007 yılında hazırlanan ve 2008 yılında Yönetim Kurulu toplantısında onaylanan “Avrupa Azerbaycanlıları Kongresi 2007-2009’da” Çalışma Programından ileri gelen görevlerin uygulanması ile ilişkin konuşmalar yapılmıştır. Toplantıda Kongre’ye yeni diaspora teşkilatları üye olarak kabul edilmiştir.