Ana Sayfa
» SPOR
» Futbol
Futbol 20. yüzyılın başlarında bir spor türü olarak futbol Azerbaycan’da popülerleşmeye başlamıştır. Kısa süre içinde şehirde bir hayli futbol takımı oluşturulmuştur: Balahanı futbolcular derneği, Stela ve İdman Dostları, Sporcu ve Kongre, Unitas, Belaya, Senturion, Terakki vs. İlk dönemde şehir birinciliği yarışmaları, kupa yarışmaları ve resmi oyunları organize edecek bir kurum olmadığı için yarışmalar düzensiz ve takım kaptanlarının anlaşmalara göre belirlenmekteydi.
Azerbaycan’da ilk futbol takımları 1905 yılında tesis edilmiştir. Bu takımlar genelde Bakü’nün büyük petrol işletmelerini temsil etmişlerdir. Bakü’de ilk resmi şampiyonluk yarışmaları 1911 yılında düzenlenmiş ve Britanya Kulübü takımının zaferiyle sonuçlanmıştır. 1912 yılında ise Azerbaycan futbolcuları ilk uluslararası yarışmaya katılmış ve Tiflis’te Sokol takımını 4:2 yenmişlerdir. 1912-1913’lü yıllarda önce Tiflis’te, sonra Bakü’de Azerbaycan ve Gürcistan futbol takımları arasında yarışma düzenlenmiştir. 1914 yılında Azerbaycan’da Futbol İttifakı tesis edilmiştir. İttifak şehir birincilik yarışmalarını ve diğer yarışların düzenleyeceğini üstlenmiştir. 1920 yılında askeri eğitim kurumları yanında Beden Eğitimi Şurası tesis edilmiştir. Şura sporun gelişmesi ve yayılmasına faaliyetlerine öncüllük etmekteydi. O yıllarda Azerbaycan’da değişik futbol takımları tesis edilmiştir. Azerbaycan Milli Takımı Azerbaycan Milli Takımı Azerbaycan Futbol Federasyonları Birliği tarafından yönetilmektedir. Eylül 1992’den başlayarak uluslararası yarışmalara katılmaktadır. Nisan 2008’de Berti Fogts takımın çalıştırıcı olarak atanmıştır. Azerbaycan takımının FIFA reytingde en yüksek göstergesi 2010 yılı haziran ayında kaydedilmiş 90’cı basamaktır. 2011 yılında Azerbaycan futbolunun 100. yıldönümü kutlanmıştır. Ülkede “2005-2015’li yıllarda futbolun gelişimine dair Devlet Programı uygulanmaktadır. Devlet Programına göre AFFA tarafından düzenlenecek tedbirler sonucunda futbolumuzda bir sıra başarılar elde edilmiş ve daha büyük başarıların temeli atılmıştır. Azerbaycan kulüplerinin UEFA kulüpleriyle yarışması 1994’e tesadüf eder. Tovuz’un “Turan” kulübüyle temsil olunduğumuz UEFA kupasında ilk oyun “Fenerbahçe” ile oynanmıştır. En büyük başarı “Karabağ” kulübüne aittir. 2009 yılında “Karabağ” Azerbaycan kulübeleri tarihinde ilk defe Avrupa Kupa yarışmalarında iki aşama geçmiştir. Azerbaycan kulüpleri 1993’den ilden itibaren Birlik kupası yarışmalarına katılmaktadırlar. İlk kez “Neftçi” futbol kulübü ile katıldığımız bu şampiyonluk yarışmalarında 2006 yılında “Neftçi” birincilik kazanmıştır. Daha sonra ise 2008 yılında “Hazar-Lenkeran”, 2011’de “İnter” futbol kulübü Azerbaycan’a altın madalya getirmişlerdir. Yüzyıllık tarihi olan Azerbaycan futbolunun sonraki gelişim kronolojisi: *1912 yılında Bakü’nün Britanya kulübü, 1913-1915’li yıllarda Sporcu, 1916 yılında Balahanı Futbolcular Derneği, 1917 yılında ise Sokol takımı Bakü Şampiyonluk yarışmasının galibi olmuştur. * 1914 yılında Bakü’de ilk futbol ligi ve Hakemler Odası oluşturulmuştur. Aynı yıl şehir birincilik yarışmasına 17 takım katılmıştır. 1921 yılından itibaren Bakü şampiyonluk yarışmaları üç takım arasında yapılmıştır. * 1923 yılında Bakü’nün Komsomol takımı Gürcistan’ın başkenti Tiflis şehrinde Tiflis ve Batum futbolcularıyla birlikte düzenlenen Güney Kafkasya Olimpiyatında birinciliği kazanmıştır. Sonraki üç turnede de bu başarıyı tekrarlamışlar. * 1924 yılında Bakü’nün Terakki takımı Moskova’nın Dinamo takımını 3:1 yenmiştir. * Bakü’de ilk uluslararası dostluk maçları 1926 yılında yapılmıştır. Bakü’nün gençlerden ibaret takımı İran milli takımını 4:3 yenmiştir. İran futbolcuları ile yarışmada Terakki takımı da galip gelmiştir - 3:1. * 1928 yılında Azerbaycan’da yapılmış ilk futbol şampiyonluk yarışmasına sekiz takım katılmıştır. Üç Bakü takımıyla birlikte Hankendi, Gence, Guba, Şeki ve Zagatala futbolcuları da yarışmışlar. Bakü’nün Hemkarlar-2 takımı ilk Azerbaycan şampiyonu olmuştur. * 1929 yılında Azerbaycan futbol takımı Tahran’da İran milli takımıyla karşılaşmada her üç oyunda galip gelmiştir - 4:0, 4:1 ve 11:0. * 1930 yılı Bakü’nü takımı Almanya’nın işçi takımını (4:3 ve 1:0), 1931 yılında ise İngiltere’nin seçilmiş işçi takımına (5:2 ve 3:1) galip gelmişler. * 1932 yılında Bakü’nün futbol takımı SSCB şampiyonluk yarışmalarına katılmıştır. * 1933 yılında Azerbaycan takımı Tiflis’te düzenlenmiş Sendikaların Güney Kafkasya Şampiyonluk yarışmalarının galibi olmuştur. * 1935 yılında Azerbaycan futbol hakemlerinin ilk konferansına 107 hakem katılmıştır. * Azerbaycan Kupa yarışmaları ilk defa 1936 yılında düzenlenmiştir. Cenup İnşaatçısı takımı şeref kupasını kazanmıştır. 1937-1938’li yıllarda ise Bakü’nün Temp takımının oyuncuları Azerbaycan Kupasını kazanmışlar. * Bakü Kupası yarışmaları 1936’dan itibaren düzenlenmeye başlamıştır. Cenup İnşaatçısı takımı bu turnenin galibi olmuştur. * 1936-1991’li yıllarda SSCB Şampiyonluk yarışmalarında Azerbaycan’ı aşağıdaki takımlar temsil etmişler: Temp (Bakü), Lokomotiv (Bakü), Dinamo (Bakü), “Cenup İnşaatçısı (Bakü), Neftçi (Bakü), Terakki (Bakü), Neft Taşları (Bakü), Spartak (Bakü), Gençlik (Bakü), Otomobilci (Bakü), Termist (Bakü), Tohucu (Gence), Terakki (Gence), Dinamo (Gence), Kepez (Gence), Metallurg (Sumgayıt), Temp (Sumgayıt), Kimyacı (Sumgayıt), Polad (Sumgayıt), Voshod (Sumgayıt), Tohucu (Mingeçevir), Avtomobilçi (Mingeçevir), Araz (Nahçıvan), Daşgın (Zagatala), Karabağ (Hankendi), Hazar (Lenkeran), Göyezen (Gazah), Karabağ (Ağdam). * Azerbaycan futbolcuları SSCB Şampiyonluk yarışmalarında en büyük başarıyı 1966 yılında gazanmışlar. Neftçi üçüncülüğü kazanarak bronz madalya almıştır. * 1967 yılında Gence’nin Dinamo takımı SSCB Şampiyonluk yarışmalarına katılma hakkı kazanmıştır. * Azerbaycan futbolcuları Anatoli Banişevski ve Eduard Markarov 1966 Dünya Şampiyonluk yarışmalarında bronz madalya ile ödüllendirilmişler. Azerbaycanlı hakem Tofig Behramov FIFA’nın Altın Düdük ödülünü almıştır. *1976 yılında birinci lig takımları arasında SSCB Şampiyonluk yarışmalarında “Neftçi” ikinciliği kazanmıştır. * İlk defe Şampiyonlar Ligi 1997-1998’de “Neftçi” futbol kulübü Polonya’nın “Vidzev” kulübü ile karşılaşmıştır. *Futbol teşkilatımız 1994 yılı mayıs ayında UEFA’nın Viyana’da düzenlenen 22. Kongresinde UEFA, 1994 haziran ayında Chicago’da düzenlenen FIFA 49. Kongresinde FIFA üyeliğine alınmıştır. Milli yığma takımlarımız Dünya ve Avrupa Şampiyonluk yarışmalarına katılmışlar. * Azerbaycan takımı Avrupa’da deplasmanda UEFA Avrupa Kupası 1996 eleme aşamasında Romanya ile karşılaşmıştır. * Azerbaycan milli takımı FIFA’nın reytinginde 12 defa müspet hesaba (saldo) sahip olmuştur. Sonuncu 2010 yılında 114. basamakta başlayan takım reytingi 98 yılında sona ermiştir. Bu da takımın yıl boyu 16 basamak yükselmesi demektir. 
|
