Ana Sayfa
» GÜZEL SANATLAR
» Kitapçılık
KitapçılıkDünyada ve aynı zamanda Azerbaycan’da kitapçılık sanatının gelişmesi 11. Yy. olarak bilinmektedir. Bu dönemden başlayarak daha muhteşem eserler yazılmış, bu eserlerin korunması için kütüphaneler açılmıştır.
Günümüzde Kitap Baskısı
Azerbaycan’da büyük devlet baskılarının yanı sıra özel baskı ve yayın ağı da faaliyet göstermektedir. Bunlarda “Azerneşr”, “Maarif”, “Gençlik”, “Azerbaycan”, “Azerbaycan Milli Ansiklopedisi” Neşriyat-Poligrafi Birliyi gibi devlet baskı evlerinin yanı sıra 150’den fazla özel kuruluş kitap yayını ve diğer baskı faaliyetlerini yürütmektedir.
11. yy. Azerbaycan kitapçılığının temeli Behmenyar’ın şahsi kütüphanesinin kurulmasıyla atılmıştır. Kütüphanede genelde Behmenyar’ın eserleri yer almaktaydı: Eğitim Kitabı, Mantığa Dair Ziynet Kitabı, Güzellik ve Saadet Kitabı, Metafizik İlminin Konusu, Mevcudatın Mertebelerine Dair Risale vs. Eğitim Kitabı yazara yalnız Azerbaycan’da değil hatta dünyada büyük şöhret getirmişti. Eser Arapça ve Farsçaya tercüme edilmiştir. Eserin sonraki illerde aktarılmış olan Fars nüshalarından biri Özbekistan’da El- Birûni Şarkiyat Enstitüsünde, diğer nüshası ise İran’da Milli Şura Meclisinin kütüphanesindedir. Arapça el yazısı olarak dünyanın bir sıra kütüphanelerinde Beyrut, İstanbul, Kahire, Londra, Vatikan) muhafıza edilen, sekiz yüzyıl dünyayı el yazısı halinde dolaşan bu kitap ilk kez 1971 yılında Tahran’da Arapça yayınlanmıştır. Eserin hacmi 900 sayfadır.
H.Tebrizi’nin Tebriz’de zengin şahsi kütüphaneye sahip idi. İlk Azerbaycan edebiyat nazariyecisi olarak tanınan H.Tebrizi E.Muerri’nin yanına gederken hediye olarak şahsi kütüphanesinden birkaç kitap da götürmüştür. O, Bağdat’ta defnedilirken kitaplarının tümü için sergi de düzenlenmiştir.
Tarihi kaynaklardan da bilindiği üsere Tusi Alamut kalesinde yirmi yıldan fazla tutuklu kalmış ve burada Hasan Sabbah’ın kurmuş olduğu Seyyidena kütüphanesinin müdürü görevinde çalışmıştır. Tusi Hülagû Hanın emriyle yapmış olduğu Marağa rasathanesinde kütüphane kurarak dünyanın çeşitli ülkelerinden buraya 400 binden çok kitap toplamıştır. Maalesef Hülagû Han’dan sonra Bağdat’ı işgal etmiş komutanlar, ayrıca Timur da bu kitapları ateşe vermiştir.
Fezlullah Reşideddin (1247-1318)- 13-14. Yy. Azerbaycan kütüphaneciliğinin kalkınmasında eşsiz rolü olan şahıslardan biri.
F. Reşideddin Tebriz, Gazaniyye ve diğer şehirlerde kütüphaneler kurmuştur. Tebriz’in kuzey-batısında yer alan ve Reşideddin’in adını taşıyan, Reşidiyye şehrinde iki kütüphane, aynı zamanda üniversiteye bağlı bir kütüphane faaliyet göstermiştir. 60 binden çok kitap bulunan iki kütüphaneye, aynı zamanda Azerbaycan’ın ilk üniversitesi sayılan “Reşidiyye” Üniversite kütüphanesine, şehrin cami ve şifahane kütüphanesine kitaplar İran, Hindistan, Mısır, Çin, Yunanistan, Bizans ve diğer ülkelerden toplanmıştır. Reşideddin’in kurmuş olduğu zengin kütüphaneler N.Tusi’nin açtığı kütüphaneden sonra ülkenin ikinci büyük bilim ocağı idi.
|