Boru hatları ulaşımı

Petrol ve doğalgazla ilgili olarak Azerbaycan\'da boru hattı ulaşımı çok gelişmiştir.

Petrolün gerek ülke içinde gerekse yurtdışında taşınmasında boru hattı ulaşımı büyük öneme sahiptir. Bundan nedenle boru hatları her yıl geliştirilmektedir. Ülkede petrol üretimine bağlı olarak ilk kez petrol boru hattı Abşeron ilçesinde yapılmıştır. Petrol boru hattının genel uzunluğu 1.500 km\'den fazladır. Petrol boru hattının % 80\'i Abşeron bölgesi topraklarında toplanmıştır. Önemli yurtiçi petrol boru hatları Şirvan (eski Ali Bayramlı) - Bakü 130 km, Şirvan - Daşgil 40 km, Dübendi-Büyük Şor 40 km, Dübendi-Keşle 40 km, Dübendi-Surahanı-Büyük Şor 40 km, Daşgil-Sangaçal-Keşle 90 km, Buzovna-Sabunçu 20 km, Binegedi-Keşle 8 km olup bu çeşitli boru hatları ile faaliyet göstermektedir. 20. yüzyılın başlarında Bakü ile Batum arasında 800 km uzunluğunda boru hattı hizmete açılmıştır.

Boru hattı ulaşımında ikinci aşama ülke topraklarında gaz üretimine bağlı olarak gelişmeye başlanmıştır.

Genel olarak, doğalgaz üretimiyle ilgili olarak boru hattı ulaşımının gelişmesini dört aşamaya ayırabiliriz:

Birinci aşama: Abşeron yarımadasında yeni doğalgaz yataklarının bulunmasıyla olarak yeni doğalgaz hatlarının çekilmesi.

İkinci aşama: Abşeron yarımadası dahil edilmekle birlikte, Kura-Aras bölgelerinde (Şirvan ilçesi) bulunmuş doğalgaz yataklarının işlenmesiyle yeni boru hattının kullanıma sokulması.

Üçüncü aşama: Azerbaycan ilçelerinin doğalgazla temin edilmesine bağlı olarak eski boru hatlarının iyileştirilmesi ve yeni doğalgaz hatlarının inşası.

Dördüncü aşama: Uluslararası boru hattının kullanıma sokulması

Birinci aşama 1950-60`lı yılları, ikinci aşama 1960-70`li yılları, üçüncü aşama 1970-1985`li yılları, dördüncü aşama 1985-2000`li yılları kapsamaktadır. Doğalgaz boru hatlarının genel olarak incelersek yurtiçindeki doğalgaz hatlarının % 15,2`si birinci, % 33,8`i ikinci, % 35,7`si üçüncü, % 15,3`ü dördüncü aşamaya ulaştığını görebiliriz.

Abşeron ekonomik bölgesinde boru hattı ulaşımı gerek tarihi geçmişine gerekse merkezleşmesine bağlı olarak ülkenin diğer bölgelerine oranla büyük öneme sahiptir. Azerbaycan çapındaki doğalgaz hattının yüzde 14`ü Bakü’de yer almaktadır. Ayrıca, ülkenin önemli gaz hatlarının dağılımı bu ekonomik bölgeden başlamıştır. 1931 yılında kullanıma sunulan Kotli DRS ile Orcanikidze istasyonu arasında, uzunluğu 12,6 km ve çapı 400 mm olan boru hattı çekilip hizmete sunulmuştur.

Hazar Denizi\'nin Azerbaycan sektöründe çıkarılması öngörülen petrolün dünya piyasasına çıkarılması için 19 Ekim  1995 tarihinde iki petrol boru hattı güzergahı belirlenmiştir.

Onlardan birincisi Kuzey güzergahı adlandırılmaktadır. Bakü-Grozni-Tihoretsk-Novorossiysk petrol boru hattının toplam uzunluğu 1.346 km, aynı zamanda Azerbaycan’a uzaklığı 230 km`dir. 25 Ekim 1997 tarihinde bu petrol boru hattıyla ilk petrol sevki yapılmıştır.

İkinci petrol boru hattı Batı güzergahıdır. Uzunluğu 920 km olan bu hattın 480 km`si Azerbaycan topraklarından geçmektedir. Bu hat 17 Nisan  1999 tarihinde hizmete sunulmuştur. Bakü-Supsa boru hattı olarak adlandırılan bu boru hattı aracılığıyla Avrupa ülkelerine yılda 15 milyon ton petrol sevkedilmektedir.

Aynı zamanda Bakü-Tiflis-Ceyhan petrol boru hattının kullanıma sokulması Azerbaycan petrolünün 2006 yılında dünya piyasasına çıkması açısından önemli olmuştur. Bu boru hattıyla yılda 50 milyon ton petrol dünya piyasalarına ulaştırılmaktadır. Ülkederki toplam magistral boru hatlarının uzunluğu 4,6 bin km.`dir.