Azerbaycan Cumhuriyeti’nin bütçe sistemi

Azerbaycan Cumhuriyeti’nde bütçe sistemini Azerbaycan Cumhuriyeti devlet bütçesi, Nahçıvan Özerk Cumhuriyeti bütçesi ve yerel bütçeler oluşturuyor. Bütçe sistemi bu sisteme dahil olan bütçelerin ortak ilkeler temelinde faaliyetine ve bağımsızlığına dayanır. Bütçe sisteminin bütünlüğü, düzenleyici gelir kaynaklarından yararlanmaya, amaçlı bütçe fonları oluşturmaya, mali kaynaklarını farklı seviyeli bütçeler arasında dağıtılması aracılığıyla bütçelerin karşılıklı ilişkisine dayanır.

Bütçe sisteminin bütünlüğü, aynı bütçe sınıflandırması, bütçe belgelerinin ve biçimlerininin kullanılması, bütçelerin uygulaması ile ilişkin düzenli raporun ve icmal bütçe raporunun hazırlanması ve mevzuatla belirlenmiş şekilde sunulması yoluyla sağlanır. Bütçelerin bağımsızlığı mevcut mevzuata uygun olarak gelir kaynaklarının ve ortak bütçe sınıflandırması çerçevesinde giderlerinin yönlerini belirlemek hakkının olması ile sağlanır.

Azerbaycan Cumhuriyeti devlet bütçesinin amacı ülkenin ekonomik, sosyal ve diğer stratejik programlarının ve sorunlarının çözümü, devletin fonksiyonlarının uygulanması için mevzuatça belirlenmiş şekilde finans maliyetinin toplanmasını ve kullanımını sağlamaktır. Azerbaycan Cumhuriyeti devlet bütçesi merkezileştirilmiş gelir ve giderlerden, yerel gelir ve giderlerden oluşmaktadır.

Nahçıvan Özerk Cumhuriyeti bütçesi Azerbaycan Cumhuriyeti ve Nahçıvan Özerk Cumhuriyeti anayasalarıyla, kanunla ve diğer mevzuat maddeleriyle düzenlenir. Nahçıvan Özerk Cumhuriyeti bütçesi Azerbaycan Cumhuriyeti Vergi Kanunuyla belirlenmiş olan devlet vergileri, diğer ödemeler, söz konusu vergi ve ödemelere göre hesaplanan faiz ve yaptırımlar ve diğer girişler hesabına şekillenir. Nahçıvan Özerk Cumhuriyeti bütçesi Özerk Cumhuriyeti’nin sosyal ve ekonomik gelişimi, nüfusun refahının iyileştirilmesi ile ilgili çalışmaların temin edilmesi için kullanılır.

Yerli bütçe belediye statüsüne uygun olarak özyönetim ilkelerini gerçekleştirmek, belediyelerin Azerbaycan Cumhuriyeti Anayasası ve kanunları ile belirlenmiş yetkilerini gerçekleştirmek için oluşturulan ve kullanılan finansal birikimidir. Yerli bütçenin oluşturulması ve uygulanması bütçe sisteminin mevzuatla belirlenmiş genel ilkeleri temelinde ve Azerbaycan Cumhuriyeti’nde uygulanan bütçe gruplaştırmasına uygun olarak yapılır.

Azerbaycan Cumhuriyeti bütçe sisteminin şeması:

Devlet bütçesinin gelirlerinin kesin kaynakları aşağıdaki tabloda verilmişitr:

№

Gelirlerin kaynakları

1.

Gerçek kişilerin gelir vergisi

2.

Tüzel kişilerin menfaat (gelir) vergisi

3.

Katma değer vergisi

3.1

Azerbaycan Cumhuriyeti’nin arazisine malların ithaline göre katma değer vergisi

4.

Özel tüketim vergisi

4.1.

Azerbaycan Cumhuriyeti topraklarına malların ithaline göre özel tüketim vergisi

5

Tüzel kişilerin emlak vergisi

6.

Tüzel kişilerin toprak vergisi

7.

Yol vergisi

7.1

Yabancı devletlerin araç sahipleri tarafından ödenen yol vergisi

8.

Maden vergisi

9.

Basitleştirilmiş vergi

10.

Gümrük vergileri

11.

Devlet vergisi

12.

Devlet mülkiyetinde olan toprakların kiraya verilmesinden kiralama hakkı

13.

Vergi olmayan diğer gelirler

14.

Devlet malvarlığının, özelleştirilen devlet işletme ve tesislerinin yetkisindeki toprakların kiraya verilmesinden elde edilen gelirler

15.

Yabancı devletlerin hükümetlerine verilen kredilerden elde edilen gelirler

16.

Hisse senetlerinde devletin payı olan bankalardan ve diğer kredi kurumlarından alınan temettüler

17.

Azerbaycan Cumhuriyeti’nin devlet garantisi ile kredi kurumlarından alınmış krediler esasında gelirler

18.

Gayri - mali devlet kurumlarından alınan temettüler

19.

Devlet Petrol Fonu’ndan erişimler

20.

Bütçeden verilmiş krediler üzere erişimler

21.

Tekrar borç anlaşmaları üzere erişimler

22.

Aksiz markalarının satışından erişimler

23.

Ciddi hesabat blanklarının satışından erişimler

24.

Bütçe örgütlerinin ücretli hizmetlerinden erişimler

25.

Vahid hazine hesabı kalıntısının (serbest kalıntısının) yönetime verilmesinden erişimler

Oxunub: 127104