Makine sanayisi

Makine üretimi kompleksi birbiriyle karşılıklı ilişkide olan enerji, elektrik, cihaz yapımı, tezgah yapımı, ulaşım, tarım vs. makine üretimi alanlarını kapar. Sanayi alanları arasında makine üretimi ürün değeri ve çalışan sayısına göre birinci sıradadır.

Son yıllara kadar Azerbaycan’da makine — petrol makinesi alanına göre uzmanlaşmıştır. O, bu alana göre üretilen genel ürünün ¼’ni karşılamaktadır. Petrol makineleri üretiminde en büyük işletmelerden biri «Başpetrolkimmaş Birliği»dir. Bu işletmenin ürünleri 40 ülkeye ihraç ediyor.

Sahil kasabasında bulunan Bakü Derin Deniz Temelleri Fabrikasında hazırlanan dayanaklı platformlar Hazar’ın 200-300 m’e kadar derinliğinde kuyu kazmaya olanak sağlamaktadır. Azerbaycan’ın petrol makinesine ait diğer büyük işletme — Setterhan makine üretimi fabrikası, Keşle makine üreimi fabrikası, Binegedi kil ve çelik haddeleme fabrikalarıdır.

Bakü’de çelik dökme fabrikası inşa edildikten sonra Azerbaycan yurt dışından dökme almamaktadır almıyor.

Son yıllar Azerbaycan’da petrol makinesi üretimi dışında   elektrik teknolojisi, cihaz üretimi, radyo elektronik gibi daha yeni alanlar gelişmiştir.

Elektronik alanı yüksek eğitimli kadrolar ve hammadde gerektirir. Azerbaycan’daki en büyük elektrik teknolojisi işletmeleri bunlardır: Bakü’de-klimalar, buzdolapları, aküler, lamba, transformatörler hazırlayan fabrikalar, Şamahı’daki «Star» televizyon, Mingeçevir’de kablo fabrikası; Salyan’da su ısıtıcı (kombi) fabrikası. 

Radyoeletronik fabrikalarına Bakü’de — E.H.M fabrikası, Bakü radyo, «Nord», «Azon» vs. fabrikaları aittir.

Ulaşım araçları makine üretimine — araç ve gemi yapımı fabrikaları aittir. Bakü’deki Gemi Yapımı Fabrikasında — küçük yedek gemileri yapılıyor. 

Bakü’deki Otomobil Fabrikasında yük ve binek otomobilleri yapılıyor. Gence’deki Otomobil Fabrikasında «Oka» otomobilleri ve «Belorus» traktörleri üretiliyor. Şamahı’daki Otomobil Fabrikasında ise «Azsamand» ve «Aziz» binek otomobilleri yapılıyor.

Azerbaycan makine üretimi alanında son başarısı olarak 2010 yılında Nahçivan Otomobil Fabrikasının kullanıma verilmesini göstere biliriz. Bu fabrikada “Lifan” markalı binek otomobilleri üretiliyor. 

Mingeçevir ve Zeyem’de ise tarım makineleri yapılıyor. 

Azerbaycan’da makine üretimi alanında uzmanlar Azerbaycan Teknik Üniversitesi ve Azerbaycan Devlet Petrol Akademisinde hazırlanmaktadır.

22 Mart 2001 tarihli 649 sayılı Cumhurbaşkanı kararnamesiyle Azpetrolkimyamaş Devlet Şirketinin bazında aynı isimli anonim şirketi kurulmuştur. Böylece Azerbaycan’ın Petrol Makine Sanayisi yani bir aşamaya ulaşmıştır. Şirket işletmelerinde yaklaşık yüz çeşitte, 600’den fazla tip-ölçüde jeoloji-araştırma, kazma, petrol çıkarma, kuyuların onarımı ve yatakların düzenlenmesi için makine ve ekipmanlar, aletler ve yedek parçalar, hem de kimya sanayisi, tarım ve diğer alanlar için çeşitli ürünler üretiliyor. 

Hazırda 11 fabrika ve 2 enstitü ISO 9001-2000 sertifikasının taleplerine uygun olarak üretilen ekipmanın kalite kontrolü başarıyla gerçekleştirilmektedir. Ayrıca petrol-gaz ekipmanlarının büyük kısmı Amerika Petrol Enstitüsünün (APE) şartnamelerine uygun üretiliyor.

Azerbaycan’da askeri sanayi kompleksine Savunma Sanayi Bakanlığının işletmeleri dahildir. Bakanlığın işletmeleri ürettikleri ürün çeşitlerine göre aşağıdaki sanayi alanlarına aittirler:

İklim Bilimsel-Üretim Müessesesi, Avia-Agregat fabrikası, Senayecihaz Elmi Bilimsel-Üretim Müessesesi, Dalğa Bilimsel-Üretim Müessesesi ve Alov fabrikası havacılık ve gemiler için ekipmanlar üreten eden büyük müesseselerdendir. 

Bakü Radyoyapım fabrikası, Azon, Peyk ve EHM fabrikaları iletişim ve radyoeletronik ürünleri üretiyor. 

Petrolgazotomat Bilimsel-Üretim Müessesesi, Telemekanik fabrikası ve Bakü Cihaz yapımı fabrikası petrol ve doğalgaz üretimi, petrol üretimi ve kimya işletmeleri için cihazlar ve teknolojik süreçlerin otomatizasyon yönetimi sistemlerini üretiyor.

Otomatik hatlar Bilimsel-Üretim Müessesesi elektrik teknolojisi, makine ürünleri ve standart olmayan ekipmanlar üretiyor.

Sadece 2010 yılında Savunma Sanayi Bakanlığının fabrikaları savunma amaçlı 350 adda ürün üretilmiştir.