Helvacılık

Helva bir Şark desertidir. Genelde un, ceviz, fındık, yağlı tohumlar (susam, ayçiçeği, yer fındığı ve soya), yağ ve şekerden hazırlanmaktadır. Eskiden Azerbaycan’ın Gence, Şeki, Nahçivan ve Erdebil, Tebriz şehirlerinde helvacılık yaygın olmuştur. Helvanın bir kaç türü bulunmaktadır: cevizli helva, çekirdek helvası, semeni helvası,  bamya, zulbiya, tere vs.

Şeki helvası - aslında Şarktan, Suriye’den gelmiştir. Sonradan Şeki de geliştirilmiştir. Suriye de bu helvaya fındık içi, Şeki`de ise badem içi konulur. Şeki helvacılarının tarihten gelen ve bugün de devam eden geleneklerden biri dükkana gelen müşteriye ilk önce bir dilim helva ikram etmesidir. 

Hazırda Şeki şehrinde helvacılıkla meşgul olan, dede-baba sanatını davam ettiren sanatkarlar var. 

Hazırlanması en zor olan helva türlerinden biri de semeni helvasıdır. Semeni helvasını bazen “Suhan helvası” ve ya “İsfahan helvası” da diyorlar. Semeni helvasını başka tatlılardan farklı kılan özelliklerden bir özelliği organik olması ve sadece doğal ürünlerden hazırlanmasıdır. 

Bir zamanlar semeni helvası ile bağlı bazi merasimler de olmuştur. Mesela, büyük çille başladığı zaman insanlar korkmadıklarını nümayiş ettirmek için semeni helvası pişirmişler. Helvanın ununu 7 evden götürüyorlarmış. Pişirirken içine badem, olmazsa fındık koyarlarmış. Bundan sonra kadınlar el ele tutuşarak semeniye hasredilmiş maniler söylerlermiş. 

Hazırda semeni helvası Bakü, Gence, Nahçivan ve diğer bölgelerde hazırlanır. Fakat helvacılıkla uğraşan sanatkarlar sadece Şeki dedir. Onlar daha çok Şeki helvasının hazırlanmasını tercih etmekteler.