Toprak örtüsü

Azerbaycan`ın toprak örtüsü`nün oluşmasında rölyef ve iklim mühim etkenlerdir. Bunların etkisi sonucunda ülkede topraklar özellikle dikey kurşaklarla yerleşiyor. Ülkemizde 25 toprak tipi ve onlar`ın da 60 yarımtipi vardır. 

Ülkemizde kestane rengi topraklar (gri-kahve rengi) 400-800 metre yükseklikler aralıklarında görülmektedir. Bu topraklarda humus`un miktarı %2,5 – 3,5 –dir. Büyük ve Küçük Kafkas dağları`nda, Gence-Gazak, Mil-Karabağ düzlükleri`nde, Acınohur ve Ceylançöl alçak dağlıkları`nda bu topraklar 600 metreye kadar, Nahçıvanda ise 1000 metreden yukarıda yayılmıştır. Aşşağıdan yukarıya doğru açık kestane, kestane ve koyu kestane renkli topraklar yer değoşerek sıralanır. Büyük Kafkasta, Küçük Kafkasta, Gence-Gazak ve Mil-Karabağ düzlükleri`nde açık kestane topraklar, Acınohurda ise koy kahveyi topraklar daha çok görülmektedir. 

Dağlarda 700-2000 metre yükseklikte dağ-meşe toprakları yaranmıştır. Aşağı arazilerde, kısmen kurak arazilerde kahve rengi dağ-meşe toprakları yayılmıştır. Seyrek  ormanlar  ve çalılıklar olan bu topraklarda humus`un miktarı %5-7-dir. Yukarı kısımlarda gonur dağ-meşe topraklarına rastanmaktadır. Fıstık ve girgen ormanları`nda humus %5-6 –ya ulaşmaktadır. Lenkaran vilayeti`nde yağmur miktarı`nın çok olması ile ilgili olarak gonur dağ-meşe toprakları geniş yayılmıştır. Nahçıvanda ise kurak iklim olduğu için bu toprak tipi yoktur. 

Azerbaycanda Büyük Kafkas`ın güney-doğusu`nda , Karabağ ve Murovdağ dizi dağları`nın kuzeyinde dağ-kara toprakları vardır. Bu topraklarda humus %6-6,5 –dir. Talış dağları`nın aşağı kısımları`nda ve Lenkaran ovalıkları`nda sarı ve kırmızı topraklar vardır. Humusu %8-12 olan bu topraklarda demir-oksit`in miktarı çoktur. 

Alazan-Eğriçay vadisi,Samur-Deveçi ovalık`ı ve  Şollar düzlükleri çimen-meşe toprakları ile kaplanmıştır. Talış dağları`nın kuzey yamaçları`nda allüviel-çimen topraklar, Kızılağaç körfezi`nin sahillerinde, Kür nehri ve Baş Şirvan kollektörü boyunca bataklık toprakları yaranmıştır. 

Toprak rezervlerine ziraatte kullanılan ve ormanlarla kaplanan topraklar dahil edilmektedir. Ülkemizde 4227 bin hektar arazi ziraatte kullanılıyor. Onlar ziraatte kullanılmaya yararsız bedlend araziler, bataklıklar, dağlık araziler ve diğer araziler ile birlikte ülke`nin toprak fonu`nu yaratıyor. 

Azerbaycanda olan toprak  fon`u 8641,5 bin hektardır. O`nun %77- si kullanılmaktadır. Ziraatte kullanılmaya yararlı topraklar`ın %44 – ü ekilen ve sabanla sürülen topraklar, %4-ü çokyıllık ekilen topraklardan, %26-sı biçilen topraklar ve otlaklardan oluşmaktadır. Ülkede ekin sahaları 1464 bin hektarlık bir arazide yayılmıştır. 

Ziraatte kullanılmayan araziler toprak fonu`nun %40 –ı kadardır. Bu toprakların % 13-nü özel topraklar, %12,1 –ni ormanlar, %2,7-ni çalılıklar, 0,8-ni bataklıklar, %3,6-nı su havzaları, %31,6-nı diğer topraklar (yollar, köyler, şehirler ) teşkil etmektedir.

Azerbaycan`da kişibaşına 1,08 hektar toprak fonu, 0,2 hektar ekin sahası, 0,6 hektar yayarlı toprak sahası düşmektedir.