Yasaklıklar

Devlet Tabiat Yasaklıkları – topraklar, toprak sahipleri`nden, kullanıcıdan ve kiracıdan alınmadan kanunlara uygun şekilde onlar`ın toporakları`nda teşkil ediliyor. Burda doğal tesisler`in korunması ve geri dönüştürülmesi Ekoloji ve Tabii Servetler Bakanlığı`nca hayata geçiriliyor. Devlet Tabiat Yasaklıkları doğal tesisler`in ve onların parçaları`nın korunması ve yahut geri dönüştürülmesi, ekolojik denge`nin korunması için önem taşıyan arazilerdir. 

Azerbaycanda ilk yasaklık 1961 yılında yaratılmıştır. 1993 yılına kadar yasaklıklar`ın kurulması prosedürü devam ettirilmiştir. 2003 yılında yeniden yasaklıklar`ın kurulmasına başlanmış ve aynı yılda Gax, 2005 yılında ise Arasboyu ve Hirkan, 2008 yılında  Zakatala, 2009 yılında ise Arpaçay nehri Rvarud Devlet Tabiat Yasaklıkları kurulmuştur. 

1964 yılında şimdiki Akstafa idari bölgesi`nin Karayazı ormanlık arazileri`nde kurulmuştur. Yüz ölçümü 11970 hektardır. Yasaklık genellikle tugay, meşe ağacı, genç karışık orman ve çalılıklardan, çalı ve otlardan oluşan açıklıklardan, otlardan, ekinden, kamışlı ormanlardan, su sahaları`ndan oluşmuştur. 

Yasaklık`ın arazileri insanların ziraai faaliyyetlerine hayli maruz kalmış olsa da, hayvan ve kuşlarla zengindir. Burda meral, çöl domuzu, kunduz, kurt, tavşan, orman kedisi, tilki, porsuk gibi memeliler, sülin, karatavuk, güvercin, s faresi, ördek, çöl ördeği, ağaçkakan, bıldırcın gibi kuş türleri vardır. 

26 şubat 1964 yılı tarihinde Şeki idari bölgesi`nde kurulmuştur. Eğriçay nehri  havzası`nda Yevlak-Şeki ve Şeki-Oğuz ana yolları arasında oluşturulmuştur. 

Yasaklık`ın kurulması`nda ana maksat burdaki hayvan ve kuşları ,özellikle de sülün ve turaç gibi kuşları, gonur ayı ve çöl domuzu gibi hayvanları korumaktır. Yüz ölçümü 10350 hektardır. Arazi`nin zengin bitgi örtüsü vardır. Ormanlık arazileri kızılağaç, ceviz, dut gibi ağaçlardan oluşmaktadır. Nehir dereleri`nde ormanı oluşturan ağaçlarla birlikte yemiş, muşmula, böğürtlen, erik çalılıkları geçilmesi zor ormanlıklar oluşturmuştur. 

Şeki yasaklıkları`nda gonur ayı, yaban domuzu, kurt, çakal, tilki, orman kedisi, yenot, porsuk, tavşan, orman sincabı gibi memeliler , sülün, turaç, orman güvercini, bekas, bıldırcın, yeşilbaş ördek gibi kuşlar barınmaktadır. 

1961 – yılının kasımında Laçin idari bölgesi`nde kurulmuştur. Yasaklık`ın kurulması`nda başlıca amaç burdaki memeleri (karaca, kaya keçisi, çöl domuzu) ve kuşları (turaç,keklik) korumak ve çoğaltmaktır. Yüz ölçümü 21370 hektardır. 

Arazi genellikle girgen, ıhlamur, meşe ağaçlarından oluşmaktadır. Burda bir çok hayvanların yaşaması için doğal şartlar da vardır. Yasaklıkta bezoar keçisi, karaca, çöl domuzu, tavşan, kurt, porsuk, sincap, ayı gibi memelilere ve kelik, tetra kuşu, bıldırcın, güvercin gibi kuşlara rastlanması mümkündür. 

Günümüzde yasaklık ermeni işgali altındadır ve faaliyeti tamamile durdurulmuştur. 

1969 yılının haziran ayında kurulmuştur. İsmayilli, kısmen de Gabele idari bölgeleri`nin arazisi`nde oluşturulmuştur.  Önceleri arzi`nin yüz ölçümü 34400 hektar olmuş, daha sonraları hükumet`in kararı ile 23438 hektara kadar azaltılmıştır. 

Yasaklık`ın kurulması`nda ana amaç burda barınan hayvanların korunması ve sayısının arttırılmasıdır. 

Bitgi örtüsü alp ve subalp dağ-çimen ve orman bitgileri`nden oluşmaktadır. 

Ormanla kaplı araziler özellikle girgen, meşe ve fıstık ormanlarından oluşmuştur. Yasaklık`ın arazisi`nde hayvanlar alemi hem tür hemde miktar açısından çok zengindir. Burda kuşlardan keklik, bıldırcın, turaç, güvercin, ular, memelilerden kurt, vaşak, orman kedisi, yenot, çakal, sincap, tavşan barınmaktadır. 

1964 yılının haziranında Gusar idar bölgesinde kurulmuştur. Yasaklık`ın kurulması`nda başlıca amaç burdaki biçok avlanmaya müsait memelileri ve kuşları korumaktır. Yüz ölçümü 15000 hektardır. Ormanlarında fıstık, girgen, meşe ağacı yaygındır. Çalı bitgilerinden yemiş, zoğal, armut, erik, elma, itburnu, böğürlen, karadiken rastlanmaktadır. 

Yasaklıkta çöl domuzu, karaca, kurt, orman kedisi, kamış kedisi, çakal, yenot, tavşan gibi memeliler, turaç, keklik, bıldırcın, çöl güvercini, yeşilbaşlı ördek gibi kuşlar yaygındır. 

1984 yılının şubat ayında Gedabey ormanları`nın Kızılca ormancılık bölgesinde kurulmuştur. Kuruluşunun ana amacı arazideki doğal tesisleri, özellikle de yokolmak üzere olan hayvan ve bitgi örneklerini korumaktır. Yüz ölçümü 5235 hektardır. 

Arazide orman ve orman`ın altından çıkan dağ-bozkır bitgileri yaygınlaşmıştır. Burda ormanı oluşturan başlıca ağaç cinsleri meşe ağacı, fıstık ve girgendir. 

Yasaklıkta karaca, gonur ayı, çöl domuzu, tavşan gibi hayvanlar korunmaktadır.  

1969 yılının haziranında Gubadlı ve Laçin idari bölgelerinde kurulmuştur. Gubadlı idari bölgesinin kuzey ve Laçin`in güney kısımlarında dağ-bozkır sahalarını kaplamaktadır. Bu yasaklık`ın kurulmasında başlıca amaç bu arazinin hayvanlar alemini, özellikle burda barınan memelileri (karaca, çöl domuzu) ve kuşları (sülün) korumaktır. Yüz ölçümü 20 000 hektardır. 

Arazide yaygın olan seyrek ormanlar ve çalılıklar meşe ağacı, girgen, ardıç, yemiş, böğürtlen ve itburnundan ibarettir. 

Arazi`nin ekolojik özellikleri burda hayvanların normal barınmasına tamamile münasip şartlar  yaratmıştır. 

Arazide çöl domuzu, gonur ayı, kurt, çakal, tilki, karaca, tavşan ,porsuk, keklik, sülün, turaç, bıldırcın yaygındır. 

Günümüzde arazi işgal altındadır ve faaliyeti tamamen durdurulmuştur. 

1969 yılı haziran ayında Lerik ve Yardımlı idari bölgelerinin arazilerinde kurulmuştur. Yasaklık`kn kurulmasında ana amaç kuru bozkırlarda bezoar keçisi ,keklik ve diğer hayvanların korunmasıdır. Yüz ölçümü 15 000 hektardır. Arazi`nin bitkisel örtüsü çok zayıf olup , kuru bozskır bitgileri  tesislerinden teşkil olunmuştur. Özellikle yaban baklalı – tohumlu bitgi grupları yaygındır. Yasaklık`ın arazisi hayvanlar alemi ile zengin değildir. Burda kaya keçisi, çöl domuzu, tavşan, kurt, tilki ve diğer hayvanlar yaygındır. 

1964 yılı şubat ayında Şemkir idari bölgesinde kurulmuştur. Yasaklık`ın kurulmasında ana maksat burdaki hayvan ve kuş türlerini ,özellikle de çöl domuzu, keklik, turaç, sülün ve ördekleri korumaktır. Yüz ölçümü 10 000 hektardır. 

Yasaklıkta tugay ve yarımsahra bitgi formasyonları yaygındır. Tugay orman ve çalılıkları Kür nehri yatağının civarlarında yerleşmektedir. Söyüt, akyaprak kavak , karadiken, böğürtlen, ılgın ağacı ve diğerlerinden teşkil olunmuştur. 

Arazi hayvanların barınması için uygun mevkii`e  sahiptir. Burda memelilerden çöl domuzu, kurt, tavşan, orman kedisi, çakal, tilki, turaç, sülün, keklik ve türlü su kuşları vardır. 

1966 yılının mayıs ayında Berde ve Ağdam bölgelerinde kurulmuştur. Kurulmasının ana amacı Kür nehri yakınlığındaki tugay ormanlarnı ve onların hayvanlar alemini korumak, zenginleştirmektir. Yasaklık`ın genel yüz ölçümü 7500 hektardır. Doğal bitgi örtüsü genellikle kavaktan ve meşe ağaçları, söyüt ve duttan ibarettir. Çalılıklarda ılgın ağacı üstünlük teşkil etmektedir. 

Yasaklıkta memelilerden çöl kedisi, çöl domuzu, çakal, tilki, kamış kedisi, porsuk, sincap, tavşan ve diğerleri, kuşlardan sülün, turaç, kırmızıbaşlı ördek, güvercin ve diğerleri barınmaktadır. 

1961 yılı kasım ayında Hanlar ve Goranboy  bölgelerinde kurulmuştur. Kurulmasında ana amaç arazisindeki avlanabilme özelliği olan hayvan ve kuşları korumaktır. Yüz ölçümü 15 000 hektardır. 

Birgi örtüsü yavşanlı-şoranlı bitgi gruplarından , çay yataklarının bitgilerinden oluşmaktadır. Arazide efemerler de iyi gelişmektedir. 

Burda memeliklerden ceylan, tavşan, tilki, çakal, kurt, kuşlardan keklik, turaç ve diğerleri vardır. 

1961 yılı kasım ayında Salyan ve Karadağ bölgelerinde kurulmuştur. Kurulmasının ana sebebi bu arazideki ceylanları ve diğer memeli hayvanları, göçmen ve oturak su ve kara kuşlarını  korumak ve arttırmaktır. Şu anki arazisi 4930 hektardır. 

Yasaklık`ın arazisi hayvanlar alemi ile zengindir. Burda memelilerden ceylan, tavşan, tilki, çakal, kurt, porsuk yaşamaktadır. Hazar denizi`nin sahil sularında su ayısı, diğer türlü balıklar da yaşamaktadır. Azarize kuşlarda kuu, nehir ördeği, dagıç ördeği, karabatak, çöl ördeği, bezgek, turaç, bıldırcın ve diğerleri yaygındır. 

1964 yılının şubat ayında kurulmuştur. Bakü şehri`nin Karadağ idari bölgesinde kurulmuştur. Yüz ölçümü 400 hektardır. Burda genellikle ada ve etraf arazilerdeki kuşlar , özellikle gümüş renkli martılar korunmaktadır. Burda martıların sayısısı bazen 10 000 – ne ulaşıyor. 

1978 yılı şubat ayında Lenkeran idari bölgesinde Küçük Kızılağaç körfezi`nin orta ve güney arazilerinde kurulmuştur. 

Yasaklık`ın kurulmasında ana maksat burdaki su, bataklık ve kara arazileri`nin göçmen ve oturak kuşlarını korumaktır. Yüz ölçümü 10 700 hektardır. 

Küçük Kızılağaç körfezi balıklarla zengindir büyük miktarda göçmen ve göçmen olmayan kuşların vatanıdır. Yasaklıkta kuşlardan turaç, tavşan, mermer cüre, deniz kartalı, mezar kartalı, sultan tavuk`u, ersindimdik, kırmızıyaka kaz ve diöerleri, memeli hayvanlardan ise kurt, tilki, tavşan, kamış kedisi, porsuk ve diğer türlere rastlanmaktadır. 

24 kasım 1981 yılında Şuşa sehri arazisinde yaratılmıştır. Yüz ölçümü 450 hektardır. Şuşa şehri ve Şuşa idari bölgesi Karabağ`ın ve Azerbaycan`ın en güzel tabiatlı ve zengin tarihi yapıtları olan arazisidir. Bu bölgenin büyük tabii ve tarihi önemi vardır. 

Yasaklık arazisi zengin orman, çalı ve ot bitgileri`nin doğal müzesidir. Burda meşe ağacı, girgen, huş ağacı, ıklamur, göyrüş, yemiş, itburnu, muşmula, elma, armut, erik ve diğer ağaç ve çalı bitgileri normal gelişmektedir. Arazi şifalı, endemik ve ender bitgilerle zengindir. 

Burda karaca, çöl domuzu, sincap, tavşan, kurt, çakal ve onlarca kuş türü barınmaktadır. 

Günümüzde yasaklık arazisi işgal altındadır ve faaliyeti tamamen durdurulmuştur. 

1993 yılında Gabele idari bölgesinde kurulmuştur. Yüz ölçümü 39 700 hektardır. Kurulması`nın genel amacı Büyük Kafkas dağları`nın güney yamaçlarının bitgi ve hayvanat alemi`nin korunmasıdır. 

16 haziran 2003 tarihinde kurulmuştur. Kurulmasının başlıca amacı İlisu Devlet Tabiat Yasaklıkları ile sınırda olan yaz otlaklarında ve Acınohur düzlüklerinde hayvanların korunması ve nesli yok olmak tehlikesi olan hayvan türleri`nin arttırılmasıdır. Yüz ölçümü 36 836 hektardır. 

1969 yılı haziranında Nahçıvan Özerk Cumhuriyeti`nin Ordubat idari bölgesinde kurulmuştur. Azerbaycan cumhur başkanı`nın 2003 yılı 16 haziran tarihli kararı ile Ordubat idari bölgesi`nin 12131 hektar arazisi Milli Park ilan edilmiştir. Milli Parka akademisyen Hasan Aliyev`in adı verilmiştir. Bu gün yasaklık`ın yaz ölçümü 27869 hektardır. Yasaklık`ın kurulmasında amaç arazideki ender ve kıymetli hayvanları korumak ve arttırmaktır. Arazide bezoar keçisi, taş sincap`ı kurt, çakal, tilki ve diğer memeli hayvan türlerine, turaç, sülün, keklik, bıldırcın, güvercin ve diğer kuşlara rastlana bilir. 

2005 yılının başlarında Nahçıvan Özerk Cumhuriyetinin 9118 hektarlık arazisinde kurulmuştur. 

2005 yılı aralık ayında Lenkeran ve Astara idari bölgeleri`nin arazilerindeki orman fonu`nun  2252 hektarlık arazileri üzerinde Hirkan Devlet Tabiat Yasaklık`ı  kurulmuştur. Kurulması`nın en önemli amacı Hirkan Devlet Tabiat Yasaklık`ı ile sınırda olan ormanların korunması, Azerbaycan Cumhuriyeti`nin “Kırmızı Kitap” na dahil edilmiş ender ve nesli kesilmek üzere olan hayvan türlerinin migrasyon yollarının, bu arazideki ekosistem`in bütünlüğünün ve biolojik farklılıkları`nın korunmasıdır. 

2008 yılının kasımında Zakatala ve Balaken idari bölgeleri`inin arazilerinde bulunan yaz otlakları, Balaken orman muhafazası ve dönüştürülmüsi tesisi`nin orman fonu toprakları`nın 6557 hektarlık arazide Zakatala Devlet Tabiat Yasaklık`ı kurulmuştur. Kurulumu`nun en başlıca amacı Zakatala Zakatala Devlet Tabiat Yasaklık`nın sınırında bulunan arazilere yegane ekosistemin tatbiki, biolojik farklılık`ın korunması, ender ve soyu tükenmekte olan hayvan türleri`nin migrasyon yolları`nın korunmasıdır. 

Arpaçay Devlet Tabiat Yasaklıkları Nahçıvan Özerk Cumhuriyeti`nin Bakanlar Kabinesi`nin 26 haziran 2009 yılı tarihli kararı ile Şerur idari bölgesi`nin 68911 hektarlık arazisinde kurulmuştur. 

Rvarud Devlet Tabiat Yasaklık`ı Azerbaycan Cumhuriyeti Bakanlar Kurulu`nun 02 ekim 2009 tarihli kararı ile Lerik idari bölgesi`nin araziler üzerinde kurulmuştur. Yüz ölçümü 1333 hektardır.