Şirvanşahlar dövləti

  

  Hələ VI əsrin birinci yarısında Şabran və Gilgil çayları arasında yaranmış Şirvanşahlar dövləti təxm. 1000 ilədək (1538-ci il) mövcud olub. Əvvəllər Şirvanşahlar dövlətinin Ərəb Xilafətindən asılı olduğundan bu dövr haqqında məlumat çox azdır. 861-ci ildə ərəb mənşəli Məzyədilər Şirvanşahlar dövlətinin müstəqilliyini əldə etdi. Sərhədləri şimalda Dərbənd və Samur çayı, cənubda Kür çayı, qərbdə Göyçay və Şəki, şərqdə Xəzər dənizi ilə əhatə olunurdu. Uzun illər tarix səhnəsində mövcud olan Şirvanşahlar dövləti müəyyən vaxtlarda ayrı-ayrı sülalələr tərəfindən idarə olunub: Məzyədilər (861-1027), Kəsranilər (1027-1382) və Dərbəndilər (1382-1538). 1538-ci ildə Səfəvilər dövlətinə birləşdirilib.  
Paytaxtı əvvəl Şirvan, X əsrin birinci rübündən etibarən Yəzidiyyə (Şamaxı) şəhəri

Hakimiyyətdə olan hökmdarlar:  

861-? Heyzəm ibn Xalid
?-? Məhəmməd ibn Heyzəm
?-? Heyzəm ibn Məhəmməd
?-? Əli ibn Heyzəm
918-948 Əbu Tahir Yəzid
948-956 Məhəmməd ibn Yəzid
956-981 Əhməd ibn Məhəmməd
982-991 Məhəmməd ibn Əhməd
991-1027 Yəzid ibn Əhməd
1027-1034 Mənuçehr ibn Yəzid
1034-1043 Abu Mənsur ibn Yəzid
1044-1049 Qubad ibn Yəzid
1049-1050 Buxt-Nəssərəli ibn Əhməd
1050-1063 Sallar ibn Yəzid
1064-1096 I Fəruburz ibn Sallar
1096-1106 II Mənuçehr ibn I Fəriburz
1107-1120 I Əfridun ibn I Fəriburz
1120-1160 III Mənuçehr ibn I Əfridun
1160-1161 II Əfidun ibn III Mənuçehr
1161-1196 I Axsitan ibn III Mənusehr
1196-1204 I Şahənşah ibn III Mənuçehr, I Fərruxzad ibn III Mənuçehr, II Fəriburz ibn II Əfridun
1204-1225 I Gərşasb ibn I Fərruxzad
1225-1244 III Fəruburz ibn I Gərşasb
1244-1260 II Axsitan ibn III Fəriburz
1260-1282 II Fərruxzad ibn II Axsitan
1283-1294 III Axsitan ibn II Fərruxzad
1294-1317 I Keykavus ibn III Axsitan
1318-1335 I Keyqubad ibn II Fərruxzad
1336-1372 Kavus ibn I Keyqubad
1372-1382 Huşənq ibn Kavus
1387-1417 İbrahim ibn Sultan Məhəmməd
1417-1465 I Xəlilullah ibn Şeyx İbrahim
1465-1500 Fərrux Yəsar ibn I Xəlilullah
1500-1501 Bəhrambəy ibn Yəsar
1501-1502 Qazibəy ibn Yəsar
1502 - ?      Sultan Mahmud ibn Qazibəy
1502-1524 II Şeyx İbrahim ibn Sultan Məhəmməd¬qazi
1524-1535 Xəlilullah ibn II Şeyx İbrahim
1535-1538 Şahrux ibn Fərrux Yəsar