Karakoyunlu devleti

Köken olarak Oğuzların Yive boyundan olan Karakoyunlular Yakın ve Orta Şark tarihinde önemli rol oynamışlardır. Tarihi kaynaklar, 7. yüzyıldan itibaren onların Azerbaycan’da yaşadıkları yönünde bilgi vermektedir. Moğol akınları zamanı Doğu Anadolu’ya çekilen Karakoyunlular 14. yüzyılın 2. yarısında İlhaniler devletinin bağımsızlığından sonra Bayram Hoca’nın önderliğinde merkezi Erciş ve Van şehirleri olan güçlü aşiret birliği kurmuşlardı. 14. yüzyılın sonunda dönemin siyasi olaylarına katılan Karakoyunlular Sürmeli, Hoy ve Nahçivan bölgelerinde güçlenerek Kara Yusif’in önderliğinde birkaç defa Tebriz’i ele geçirmişlerdir. Emir Timur’un akınları zamanı Celairi Sultan Ahmet’le birlikte kuvvetli direnç gösteren Kara Yusif önce Osmanlı sultanına, sonra da Mısır sultanına sığınmak zorunda kalmıştır. 1405 yılında Emir Timur’un ölümünden sonra Azerbaycan’da onun veliahtları arasında başlayan çekişmeden istifade eden Gara Yusif 1406 yılının Ekim ayında Teymuri Ebu Bekri Nahçivan yakınlarında, 1408 yılının Nisan ayında ise Tebriz yakınlarında Serdrud savaşlarından galip çıkarak, Timurilerin Azerbaycan’daki yönetimine son vermiştir. Kara Yusif 1410 yılının ağustos ayında Tebriz yakınlarında Celairi Sultan Ehmed’i mağlup ederek Celairiler devletine son vermiş ve merkezi Tebriz olan Azerbaycan Karakoyunlu devletini kurmuştur. Karakoyunlu devletine Kürden güneyde Azerbaycan toprakları, Doğu Anadolu, Arap Irağı ve Ecem Irağı katılmıştır. Cahanşah’ın döneminde (1436-1467) 1453-1458 yıllarında Ecem Irağına, Mazandaran ve Horasan’a akınlar sonucunda devletin doğu sınırları Horasan’a kadar genişletilmiştir. 1458 yılında Herat’a hakim olunsa da, Timurilerden Ebu Seid’le yapılan anlaşmaya göre Karakoyunlular Herat’ı terk etmişlerdir.

Cahanşah 1467 yılının Kasım ayında Akkoyunlular üzerine akın ederken Muş yakınlarında Sencek adlı yerde Uzun Hasan’ın saldırısına uğrayarak öldürülmüştür. Uzun Hasan 1468 yılında Cahanşah’ın oğlu Hasan Ali’ye karşı kazandığı zaferden sonra Karakoyunlu devleti de varlığına son vermiştir.

Başkenti Tebriz şehri

1392-1420  Kara Yusif

1421-1438  Kara İsgender

1429-1431  Ebu Seid

1438-1467  Cahanşah

1467-1468  Heseneli